* Saat 0000'da başlayacak ateşkesin garantörünün Türkiye ve Rusya
* İslam Devleti ve eski Nusra Cephesi ateşkes kapsamında değil (Detaylar, geçmiş bilgiler ve açıklamalarla yenilendi)
Tulay Karadeniz / Denis Pinchuk
ANKARA/MOSKOVA, 29 Aralık (Reuters) - Türkiye ve Rusya, Suriye'de çatışan taraflar arasında 30 Aralık saat 0000 itibariyle ateşkese gidilmesi konusunda mutabakata varıldığını ve iki ülkenin düzenlemeye garantör sıfatıyla destek verdiğini açıkladı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Suriyeli muhalif gruplar ve Suriye hükümetinin bu gece yarısı devreye girecek olan bir ateşkes de dahil olmak üzere bazı anlaşmalar imzaladığını ve ateşkesin 29 Aralık'ı 30'una bağlayan gece yarısında devreye gireceğini belirtti.
Putin ülkesinin iç savaşın altı yıldır sürdüğü Suriye'deki askeri varlığını azaltacağını da belirtti.
Kısa bir süre sonra Türk Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada da uzun süredir Suriye ihtilafının siyasi çözümü için yoğun bir çalışma yürütüldüğü hatırlatıldı ve "Bu çabalarımızın sonucunda, Suriye'de çatışan taraflar arasında, ülke genelinde 30 Aralık 2016 günü saat 00.00 itibariyle ateşkese gidilmesi hususunda bir mutabakata varılmıştır" denildi.
Türkiye ve Rusya geçtiğimiz haftalarda da Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ı destekleyen güçlerin kuşattığı Halep'in doğusunda ateşkes ilan edilmesi ve buradaki muhaliflerle sivillerin tahliyesine öncülük etmişti.
Kentin kontrolünün Esad yönetimine geçmesini sağlayan tahliyenin ardından Rusya, İran ve Türkiye ülke çapında ateşkes sağlanmasına yönelik çalışmaya başladıklarını ve Ocak ayında Astana'da Esad yönetimi ve muhaliflerin savaşa siyasi çözüm için müzakereye başlayacaklarını belirtmişlerdi.
Bakanlık açıklamasında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından "terör örgütü" olarak kabul edilen grupların ateşkes mutabakatı dışında olduğunu belirtilerek, "Bu düzenlemeye Türkiye ve Rusya Federasyonu garantör sıfatıyla destek vermektedir" denildi.
Yine aynı saatlerde Suriye ordusunun SANA haber ajansı tarafından duyurulan açıklamasında ateşkesin İslam Devleti ile eski Nusra Cephesi olarak bilinen grup ve bunlara bağlı grupları kapsamadığı belirtildi. açıklamalarda bulunan bazı muhalif grupların temsilcileri ateşkes planı üzerinde mutabakat olduğunu belirtirken, hangi grupların ateşkese dahil olduğu konusunda net bir bilgi verilmedi. Muhalif bir grup ise ateşkesin kapsamadığı tek grubun İslam Devleti olduğunu belirtti.
Dışişleri Bakanlığı açıklamasında da "Bu ateşkese tüm tarafların riayet etmesi önem taşımaktadır. Türkiye ve Rusya çatışmasızlık durumuna güçlü destek vermekte olup, bunun takibini de birlikte yapacaklardır. Sahadaki gruplar üzerinde nüfuzu olan ülkelerin de ateşkesin idamesi yolunda gerekli desteği sağlaması kuşkusuz büyük önem taşımaktadır" denildi.
Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'nin kısa süre içinde Astana'da Suriye yönetimi ve muhalefetin garantör ülkelerin nezaretinde bir araya gelerek siyasi süreci yeniden canlandırma yolunda adımlar atması için çabalarını sürdüreceğini belirtti.
Ateşkes ilanının ardından Dışişleri bakanı Mevlüt Çavuşoğlu gün içinde Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ile görüşürken, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Putin ile telefonla görüştüğünü, görüşmede bu gece başlayacak ateşkesin ve Astana sürecinin ele alındığını açıkladı.
ABD SÜRECİN DIŞINDA KALDI
Suriye'nin genelinde ateşkes ilan edilmesi çabalarına ABD dahil olmazken, yakında Astana'da başlaması öngörülen barış görüşmelerinde de ABD'nin yer alması şu aşamada öngörülmüyor.
Ancak Lavrov, bugünkü açıklamasında Donald Trump'ın ABD başkanı olarak göreve başlamasının ardından ABD'nin de barış sürecine dahil olabileceği açıklamasında bulundu.
Öte yandan Rusya ile birlikte Esad'ın en önemli destekçilerinden biri olan İran'ın duyurulan ateşkes planına ilişkin pozisyonu henüz bilinmiyor.
Bu sabah A Haber yayınına katılan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Ankara'da üzerinde anlaşılan anlaşmada Rusya ve Türkiye garantör; İran da buna garantör olarak imza koyacak mı, bu konuda netlik yok... Yabancı savaşçıların hepsinin Suriye'den ayrılması gerekiyor, Hizbullah'ın da Lübnan'a geri dönmesi lazım" ifadelerini kullanmıştı. ENGELLER
Suriyeli muhalif grupların ateşkesin ilan edilmesi sürecinde Ankara'da bugün de Türk yetkililerle görüşmeler yapacağı duyurulmuştu.
Bu hafta Reuters'a açıklamalarda bulunan üst düzey bir Suriyeli muhalif Ankara ile ateşkese dair önerileri görüştüklerini belirtmişti.
Müzakerelere katılan gruplardan Ahrar al Sham'ın siyasi kanadı başkanı Munir al Sayal, Moskova'nın muhaliflerin denetiminde olan Şam'ın doğu Ghouta mahallesini ateşkesin dışında bırakma teklifini reddettiklerini açıklamıştı.
Öte yandan Suriye'deki Kürt gruplardan PYD ve silahlı kanadı YPG konusunda Türkiye ve ABD'nin görüş ayrılıkları da devam ediyor.
Türkiye, PKK ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle PYD ve YPG'yi "terör örgütü" olarak nitelendirirken; ABD İslam Devleti ile mücadele ettiği gerekçesiyle bu gruplara destek veriyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ABD'yi "Suriye'de terörizmi desteklemekle" suçlarken, Washington bu iddiaları reddetmişti.
Erdoğan bugün TÜBİTAK ödül töreninde yaptığı konuşmada da "ABD başta olmak üzere kimi ülkeler kendilerince çeşitli bahaneler ileri sürüp bölgemizde masumları katleden örgütlere aleni destek veriyor. Bunu (bu desteği) ikili toplantılarda konuştuk, hâlâ konuşuyoruz" dedi. Can Sezer)