(Kabul edilen 12. madde ve diğer detaylarla yenilendi)
ANKARA, 29 Aralık (Reuters) - TBMM Anayasa Komisyonu'nda ele alınmaya devam edilen ve başkanlık sistemini öngören 21 maddelik anayasa değişikliği teklifi 19 maddeye düşürülürken, kamuoyunda TBMM ve cumhurbaşkanı için karşılıklı fesih maddesi olarak bilinen madde de kabul edildi.
AKP ile MHP'nin mutabakatı sonucu AKP'nin TBMM'ye sunduğu 21 maddelik teklif geçen hafta Salı günü Anayasa Komisyonu'nda görüşülmeye başlanmıştı.
Görüşmelerin bu sabaha karşı 04.15'e kadar süren bölümünde AKP'nin verdiği değişiklik önergeleri ile metindeki madde sayısı 21'den 19'a düşürüldü.
Komisyon görüşmelerine bugün 1430'da tekrar başlanırken, son olarak, kamuoyunda "karşılıklı fesih" olarak bilinen ve cumhurbaşkanı ve meclisin görev süresini belirleyen "TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yenilenmesi" ile ilgili 12. maddesi kabul edildi.
Maddeye göre Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıl olacak.
Aynı maddeyle TBMM, üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek. Bu durumda TBMM seçimi ile cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak.
Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde de TBMM seçimi ile cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacak.
Bu arada, madde ile ilgili AKP'nin verdiği değişiklik önergesi ile eski teklifte bulunan "Seçimlerin birlikte yenilenmesine karar verilen meclisin ve cumhurbaşkanının yetkileri, bu organların seçilmesine kadar sürer" ifadesi şu şekilde değiştirildi:
"Seçimlerin birlikte yenilenmesine karar verilen meclisin ve cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni meclisin ve cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam eder."
"DOĞUŞTAN TÜRK" İFADESİ ÇIKARILDI
Teklifin "Cumhurbaşkanının adaylığı ve seçimini" düzenleyen 8. maddesindeki Cumhurbaşkanı seçilme şartları arasında bulunan "doğuştan Türk vatandaşı olanlar arasından" ifadesi, AKP'nin değişiklik önergesiyle, "Türk vatandaşları arasından" şeklinde değiştirildi.
Aynı maddeyle ilgili bir başka değişiklik önergesi ile cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci oylamasında, tek adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması durumunda, uygulamada doğabilecek tereddütlerin önüne geçilebilmesi amacıyla, cumhurbaşkanı seçiminin yenileneceğine ilişkin hüküm getirildi.
Kabul edilen bu maddeye göre TBMM seçimleri ile aynı günde genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci Pazar günü ikinci oylama yapılacak.
Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak.
İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, TBMM seçimi yapılmayacak, sadece cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek. Seçimlerin tamamlanamaması halinde yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek.
KARARNAME YETKİSİ
Gece uzun ve gergin süren görüşmelerde ayrıca yine AKP'nin istemiyle Cumhurbaşkanı'nın kararname çıkarma yetkisi ile ilgili değişiklik yapıldı.
Bu çerçevede teklifin bununla ilgili 15. maddesi, Cumhurbaşkanının bakanları ataması ve cumhurbaşkanı yardımcılarını belirlemesiyle ilgili hükümler içeren 11. maddeye eklendi.
Böylece, daha önce de yedek milletvekilliği maddesi çıkartılan 21 maddelik anayasa değişikliği teklifi 19 maddeye düşmüş oldu.
TBMM'NİN GÖREV VE YETKİLERİ
TBMM'nin görev ve yetkilerini düzenleyen 7. maddede de dün yine AKP'nin önergesiyle değişiklik yapılmış ve "Meclis soruşturması" TBMM'nin denetim yolları arasına eklenmişti. Aynı değişiklik önergesi ile ayrıca "devlet faaliyetleri" TBMM'de yapılacak genel görüşmelerin konuları arasına konulmuştu.
Bu çerçevede TBMM, meclis araştırması, genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak.
HSYK ÜYE SAYISI
Bu arada, teklifin yargı ile ilgili bölümünde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu için 12 olarak öngörülen üye sayısı 13'e çıkarıldı. Adalet Bakanı ile müsteşarı da HSYK'nın doğal üyesi olarak kabul edildi.
Anayasa Komisyonu görüşmelerine gece geç saatlere kadar devam edilmesi bekleniyor. AKP'nin teklifin komisyon görüşmelerini yarın bitirerek, gelecek hafta ya da bir sonraki hafta Genel Kurul gündemine almayı hedeflediği belirtiliyor.