(İkinci paragraftaki ifade netleştirilerek tekrar edildi)
* TCMB son beş yıldır enflasyon hedefini tutturamadı
* 2016 sonu beklentileri yukarı revize ediliyor
* TCMB üzerindeki baskı artıyor
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 4 Ocak (Reuters) - Enflasyon, TL'nin değer kaybı ve gıda fiyatlarındaki yüksek seyir nedeniyle 2015 yılını piyasa ve Merkez Bankası'nın (TCMB) beklentilerinin üzerinde yüzde 8.81 seviyesinde tamamlarken, son zamların ardından 2016 yılı enflasyon beklentileri yukarı revize edildi.
Merkez Bankası ard arda beş yıldır enflasyon hedefini tutturamazken, analistler, enflasyondaki gidişatın TCMB'nin kredibilitesini olumsuz etkilediğine, daha sıkı para politikası izlemesi konusunda da TCMB üzerindeki baskının artırdığına dikkat çekiyorlar.
Analistler asgari ücret artışı ve vergi zamlarının 2016 yılında enflasyona toplamda 1.5-2 puan civarında etki yapacağını hesaplıyor.
Reuters anketinde yüzde 8.52 olarak beklenen yılsonu enflasyonu Merkez Bankası'nın (TCMB) yılın son enflasyon raporunda yükselttiği yüzde 7.9'luk tahmininin de yaklaşık 1 puan üzerinde gerçekleşti.
Enflasyonun TCMB hedefi olan yüzde 5'in artı eksi 2 puan olan belirsizlik bandını aşması nedeniyle hükümete açık mektup göndermesi bekleniyor.
TL 2015 yılında dolar karşısında yüzde 20 değer kaybederken, gıda fiyatları yıllık yüzde 10.9 artış kaydetti.
JP Morgan Ekonomisti Yarkın Cebeci, asgari ücret artışı ve zamların ardından 2016 yıl sonu enflasyon beklentilerini yüzde 8.1'e yükselttiklerini söyleyerek, önümüzdeki üç ayda yıllık enflasyonun yüzde 9.5'e kadar yükselebileceğini söyledi.
Enflasyon dinamiklerindeki kötüleşmenin otoriteler tarafından daha temkinli bir adım atılmasını gerektirdiğini söyleyen Cebeci, "Başçı'nın görev süresinin Nisan'da dolmasının TCMB'den güçlü bir politika adımı ihtimalini azalttığını düşünüyoruz. TCMB bu ay alt bant ve politika faizini 50 baz artırarak sadeleşme sürecine başlayabilir. Bugünkü veri üst bant indirim ihtimalini azaltırken, daha hızlı sadeleşme ihtimalini de artırıyor. Yine de TCMB'nin geride kalarak Türkiye'yi global risk iştahındaki değişimlere kırılgan bırakmasından endişe ediyoruz" dedi.
Ocak ayından itibaren net asgari ücret 1,300 TL'ye yükseltildi. Öte yandan hükümet tüm alkollü içkilerde asgari maktu vergi tutarı yüzde 12-15 arasında artırırken, tütün ürünlerinde asgari maktu vergi yüzde 5, maktu vergi ise yüzde 25 oranında artırıldı. urn:newsml:reuters.com:*:nL8N14M04T Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) elektrik fiyatlarının bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 6.8 artırılmasına karar verdi. urn:newsml:reuters.com:*:nL8N14M057
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, enflasyonun öncelikli makroekonomik sorun olduğunu belirterek, asgari ücret artışının 2016 enflasyonunu yüzde 1.1-2.2 artırabileceğini söyledi.
Enflasyondaki tablonun arzuladıkları bir tablo olmadığını söyleyen Şimşek, gıda fiyatlarındaki katılığın devam ettiğini, ciddi bir reform gerektiğini, enflasyonda 2016'da çok ciddi bir mücadele gerekeceğini ancak başarılabileceğini söyledi. urn:newsml:reuters.com:*:nL8N14O0W6
TCMB Aralık ayı PPK toplantısında küresel para politikalarındaki normalleşmenin başlaması ile birlikte oynaklıklarda gözlenen düşüşün kalıcı olması halinde önümüzdeki toplantıdan itibaren para politikasındaki sadeleşme adımlarına başlanabileceğini belirtti.
Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, yılbaşında gelen zamlar dahilinde 2016 sonunda daha önce yüzde 7.3 olan enflasyon beklentilerini yüzde 8.5'e yükselttiklerini, yılın ilk çeyreğinde de yıllık enflasyonun yüzde 9.5'lere yükselmesinin olası olduğunu söyleyerek, "Bundan sonraki aşamada para politikasında çok daha tutarlı ve sıkı bir seyir izlenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Para politikasında gevşeme olduğu takdirde hem enflasyon beklentileri daha da bozulmaya devam eder, hem de TL tarafında daha tedirgin edici bir seyir hakim olur" dedi.
Hem kredilerde yavaşlama hem de büyümenin kısmen yavaşlamaya devam etmesinin TCMB'nin elini zorladığını söyleyen Altınsaç, "Ek bir sıkılaştırma beklemiyoruz fakat halihazırda var olan duruşun korunması gerektiğini düşünüyoruz. Politika da bir gevşeme olduğu takdirde bunun piyasaya yansıması olumsuz olabilir" dedi.
ARALIK'TA TÜFE BEKLENTİLERİN AKSİNE ARTTI
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Aralık ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu öncülüğünde yüzde 0.04 düşüş beklentilerine karşılık yüzde 0.21 arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "H" Aralık'ta yıllık olarak yüzde 8.94'ten yüzde 9.27'ye, "I" ise yüzde 9.22'den yüzde 9.51'e yükseldi.
Oyak Yatırım Başekonomisti Mehmet Besimoğlu, "Gıda fiyatlarında katılık devam ediyor, yine yüksek artış söz konusu. Diğer yandan Kasım-Aralık aylarında kurda görülen artış da enflasyonun yüksek gelmesinde etkili. Özellikle çekirdek göstergeler yüzde 9-10 bandında, tehlikeli sularda diyebiliriz" dedi ve şöyle devam etti:
"Yıllık enflasyon TCMB'nin son tahmininden bile yaklaşık 1 puan şaştı, bu kredibilite açısından olumsuz. Diğer taraftan para politikası da tepki veremiyor. TCMB faiz artırmasa bile likiditeyi bile daha fazla kısmıyor. Sigara, alkollü içki ve elektrik zamlarını kısmen öngörerek 2016 tahminimizi yüzde 7'den yüzde 8'e yükselmiştik ancak bu beklentimiz açısından yukarı yönlü riskler mevcut, çünkü zamların fiyatlama davranışlarına yansımaları olacaktır."
TÜİK verilerine göre Yİ-ÜFE Aralık'ta yüzde 0.33 gerilerken, yıllık bazda ise yüzde 5.71 artış kaydetti.
Verilere göre, Aralık'ta aylık bazda en yüksek artış yüzde 1.24 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti. Ana harcama grupları itibariyle ev eşyasında yüzde 0.53, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.45, konutta yüzde 0.43 ve lokanta ve otellerde yüzde 0.33 artış gerçekleşti.
Öte yandan aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 1.98 ile giyim ve ayakkabı olurken, ulaştırmada yüzde 0.57, haberleşmede yüzde 0.22 ve eğlence ve kültürde yüzde 0.17 düşüş gerçekleşti.
TÜFE'de yıllık bazda ise en fazla artış yüzde 13.23 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşirken, eğlence ve kültür yüzde 11.56, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 11, ev eşyası yüzde 10.95, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 10.87 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.