İSTANBUL, 17 Ocak (Reuters) - TL'nin dolar karşısında keskin değer kaybettiği Ağustos'tan sonra inşaat, madencilik ve iş makineleri, tarım-orman makineleri pazarının sert daraldığını ifade eden Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Başkanı Kutlu Karavelioğlu, yurtiçi pazarın 2018'de yüzde 20 daraldığını ve üreticilerin ihracata yöneldiğini söyledi.
Makina ihracatın geçen yıl yüzde 15 arttığını söyleyen Karavelioğlu sektörün yıllık ihracat değerlendirmesinin yapıldığı toplantıda, yurtiçi makine pazarında bu yıl büyüme beklemediklerini, ihracatta ise yüzde 17 artış öngördüklerini belirtti.
Karavelioğlu, "İş makinalarında yüzde 60'ın üzerinde daralma var, Ağustos'tan bu yana üçte iki azaldı. Traktör yüzde 70 azaldı. Yüzde 20-25 daralan segmentler var" dedi.
Geçen yılın Mart ayından bu yana kurda süregelen yükseliş, Ağustos ayında tepe yaptı ve TL'nin yıl içinde kaydettiği değer kaybı kurun 7.24'ü gördüğü gün yüzde 50'ye yaklaştı. Kurdaki keskin yükseliş yurtiçi borçlanma maliyetlerini yukarı çekerken, enflasyonu yükselterek ve beklentileri bozarak ekonominin yavaşlamasına yol açtı.
Karavelioğlu, henüz kesin yıl sonu verileri ellerinde olmasa da, 2017 yılında yaklaşık 32 milyar dolar olan yurtiçi makine pazarının geçen yıl yüzde 20 küçüldüğünü tahmin ettiklerini ifade etti.
İmalat sanayinin yatırım iştahı konusunda gösterge kabul edilen makine sektörü verileri uzmanlar tarafından ekonominin sağlığı konusunda yakından izleniyor.
Karavelioğlu, "Sanayi üretim endeks düşüyor. En büyük yatırımcı kamu. Kamu (harcama) musluğu biraz kıstığında bu yavaşlama ortaya çıkar. İnsanlar daha az tüketir, yatırımlar yavaşlar, dolayısıyla tüm sektörler daralır" dedi.
Türkiye'de bu yıl sabit sermaye yatırımlarında küçülme öngördüklerini ifade eden Karavelioğlu, çamaşır makinelerinden büyük projeler için sipariş üzerine üretilen parçalara kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan makine iç pazarının bu yıl büyüme kaydetmesini beklemediğini belirtti.
İMALATÇI İÇ PAZARDAKİ DARALMAYLA İHRACATA YÜKLENDİ
Yurtiçi pazarda keskin daralma ile karşı karşıya kalan makine imalatçılarının stoklarında biriken ürünlerle ihracata yöneldiklerini kaydeden Karavelioğlu, ihracatın bu sayede geçen yıl yüzde 15 arttığını belirtti.
Karavelioğlu, özellikle iş makinaları gibi alt sektörlerin yurtiçi pazardaki daralmayı ihracat ile telafi etmeye çalıştığını belirterek, "Bunun yerine koyabileceğiniz dış pazardır. Sektör bu konuda başarılı. İş makinaları mesela ihracatını geçen yıla göre yüzde 30 artırdı, tamamen değil ama telafi ediyor" dedi.
MAİB'in 11 aylık verilerden oluşturduğu tahminlere göre, makine ihracatının 2018'i yüzde 15 artışla 17.1 milyar dolarla, makine ithalatının ise yüzde 4.7 düşüşle 26.6 milyar dolar kapandığı tahmin ediliyor.
Karavelioğlu, küresel ekonomik büyümenin yüzde 3'ü tutturması halinde ihracatın bu yıl yüzde 17 artışla 20 milyar dolara çıkmasını beklediklerini belirtti.
Makina sektörünün ihracat için 2023'e kadar yıllık ortalama büyüme hedefi ise yüzde 15 seviyesinde bulunuyor.
YÜKSEK OLMAYAN BORÇLAR İHRACAT İLE ÖDENDİ
Karavelioğlu, makine imalat sektörünün döviz kredi borçları konusunda kesin bir veri olmamasına karşılık, diğer imalat sektörlerine kıyasla borçluluğun "daha düşük" olduğunu ve imalatçıların ihracat ile banka kredilerini kapattıklarını belirtti.
İmalatçıların mamul mal stoklarına atıfta bulunan Karavelioğlu, "(Geçen yıl) herkes pozisyon kapattı. Döviz borcu olanların... stoktan yani açığa üretimden (ihracat yapıp) dövizleri alıp bankaya verip krediyi kapattığı dönemler oldu" dedi.
Karavelioğlu ayrıca yurtiçi pazarın yüzde 50'sini Türkiye'de üretilen ürünlerin oluşturduğunu ifade ederken, TL'deki değer kaybı ve artan ithal makine fiyatları nedeniyle yurtiçi üretilen ürünlerin pazar payının artmasını beklediklerini belirttti.