Orhan Coskun / Nevzat Devranoglu
ANKARA, 21 Mayıs (Reuters) - Gerçek kişilerin 100,000 dolar üzeri döviz alımlarında bugünden itibaren bankalar tarafından bir iş günü valör uygulanacak.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından dün akşam saatlerinde bankalara gönderilen yazıda "Gerçek kişilerin günlük 100,000 dolar ve üzeri döviz alım işlemlerinde, dövizin ilgilinin hesaba aktarılmasının ve/veya kullanıma açılmasının, fiziki teslimatının bir iş günü valörlü olarak gerçekleştirilmesi... gerekli görülmektedir" ifadesi yer aldı.
Yazıda kararın, "Finansal piyasaların istikrarlı işleyişine ve kredi sisteminin etkin çalışmasına katkıda bulunulmasını ve olası spekülatif işlemlerin önlenmesini teminen" alındığı belirtildi.
Birçok bankacı kararın sermaye kontrolüne yönelik endişe yarattığına, mevcut sorunlara kısa vadeli bir bakış getirdiğine, etkisinden ziyade yarattığı izlenimin olumsuzluğuna dikkat çekti.
Üst düzey bir bankacı, "Güven tesis edici ve risk primini düşürücü adım ve tedbirlere acil ihtiyaç duyulan bir dönemde bu adım hem sorunların doğru anlaşılmadığını hem de kısa vadeli tedbirlerle sonuç alınmaya çalışıldığını gösteriyor. Ancak bu ve benzeri adımlar sermaye hareketlerinin giderek kısıtlanacağına dair endişeleri artırarak risk algısını daha da kötüleştiriyor" dedi.
TL'nin dolar karşısında sert değer kayıpları ardından dolarizasyonu caydırmaya amaçlayan BSMV ve ZK düzenlemelerine de gidilmişti. Ancak bu ve benzeri adımlar piyasalarda belirgin bir iyimserlik yaratmadı. İstanbul yerel seçimlerinin yenilenmesi kararı ve ABD ile ilişkilere yönelik endişelerin artmasıyla birlikte piyasalarda satış baskısı belirginleşirken, kamu bankaları bu dönemde 5 milyar doları aştığı öngörülen döviz satışları gerçekleştirdi.
Merkez Bankası 150 baz puanlık ek sıkılaştırmaya giderken geçen yıl yüzde 30 değer kaybeden TL bu yıl da yüzde 10'un üzerinde değer kaybetmiş durumda. Lokaller ise son dönemde azalsa da döviz birikimine devam ediyorlar. Lokaller geçen yıl Ağustos kur şokunun ardından altı ay boyunca döviz varlıklarını aralıksız artırarak tarihi zirveye taşımış durumdalar.
"Kararın amacı ve olası etkilerine dair bir iletişim yapılmaksızın doğrudan BDDK tarafından bankalara bir talimat olarak iletilmesi de son derece sorunlu" diyen bankacı, "Azalan yatırımcı güveninin daha da kaybolmasına yol açacak bir uygulamanın makul hiçbir ön bilgilendirme ve iletişim olmaksızın yürürlüğe konması da ayrıca güven zedeleyici" dedi.
"Bu adım negatif algılama yaratıyor" diyen bir başka bankacı ise, "Etkiye bakarsak sermaye sınırlaması içermiyor ancak bir ulaşım kısıtı getiriyor... Bundan sonra bu konuda hangi adım atılacak esas endişe oluşturan durum bu" dedi.
Ekonomistler bu karar gibi kısa vadeli adımlar yerine reformlara ve yapısal adımlara yönelinmesi gerekliliğine dikkat çekiyorlar. Ancak İstanbul seçimleri öncesi bunu mümkün görmüyorlar. (Redaksiyon Behiye Selin Taner)