ANKARA, 20 Aralık (Reuters) - AKP ile MHP'nin üzerinde uzlaştığı, Türkiye'nin yönetim şeklinin parlamenter sistemden başkanlık sistemine dönüştürülmesini öngören anayasa değişikliği teklifi, TBMM Anayasa Komisyonu'nda ele alınmaya başlandı.
AKP'li 316 milletvekilinin imzasıyla 10 Aralık tarihinde TBMM'ye sunulan 21 maddelik teklife MHP destek verirken, Meclis'in diğer iki muhalefet partisi CHP ile HDP karşı çıkıyor.
Anayasa Komisyonu'nun teklifle ilgili bugün 1600'da başlayan görüşmelerinin aralıksız her gün sürmesi ve bu çerçevede yaklaşık bir haftada tamamlanması bekleniyor.
Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop geçtiğimiz hafta Reuters'a verdiği söyleşide, teklifin Ocak'ta Meclis Genel Kurulu'nda görüşüleceğini, referandumun ise Mart sonu ya da Nisan başında mümkün olduğunu söylemişti. değişikliklerinin referanduma götürülebilmesi için en az 330 milletvekilinin oyu gerekirken, AKP'nin oy kullanma imkanı bulunan 316, MHP'ninse 39 milletvekili bulunuyor.
CHP VE HDP TEKLİFE TEPKİLİ
Komisyonun ilk toplantısında söz alan CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan teklifin rejimi tartışmaya açtığını belirterek şunları söyledi:
"Bu teklifle tartışacağımız şey TBMM'yi tabuta koyup üstüne çivi mi çakacağız, yoksa güçlendirecek miyiz? Biz kişinin kimliği ile ilgili değiliz, bu ben de olabilirim ama tartışmaların özü bizim için budur."
HDP Genel Başkan Yardımcısı Meral Danış Beştaş da Türkiye'de şu anda anayasa yapma koşulu bulunmadığını belirterek "Anayasa ile ilgili yol temizlenmeden neyi tartışacağımızı bilmiyoruz" diye konuştu.
KOMİSYONDA YER SORUNU
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın da katıldığı komisyondaki görüşmelere, Anayasa Komisyonu Başkanı Şentop başkanlık ediyor. Toplantıya komisyon üyesi olmayan milletvekillerinin de katılımı nedeniyle yer sorunu yaşanıyor.
Muhalefet temsilcileri toplantının daha büyük salona alınması yönünde teklif getirirken, Şentop en büyük salonun bu olduğu gerekçesiyle öneriyi geri çevirdi.
TEKLİF NELER GETİRİYOR?
Teklifle milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılırken, milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indiriliyor. Genel seçimlerin beş yılda bir ve cumhurbaşkanlığı seçimleriyle aynı gün yapılmasını öngören teklif, milletvekilliğinin düşmesi, düşürülmesi, ölüm ile diğer boşalma hallerinde yedek milletvekilliği uygulaması da getiriyor.
Ayrıca "Cumhurbaşkanı" seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesine yönelik düzenleme kaldırılırken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın böylelikle olası bir kongreyle AKP genel başkanlığına yeniden seçilebilmesinin önü açılıyor.
Mevcut anayasa cumhurbaşkanı seçilen kişinin varsa partisiyle ilişiğinin kesilmesini öngörüyor.
ERDOĞAN'A 2029'A KADAR CUMHURBAŞKANLIĞI YOLU
Teklife göre cumhurbaşkanının görev süresi beş yıl olacak. Bir kişi en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilecek. Teklif ilk cumhurbaşkanlığı seçimini 2019 tarihinde öngördüğünden, Erdoğan'ın olası 2019 ve 2024 seçimlerinde de cumhurbaşkanı adayı olup seçilmesi durumunda, 2029 tarihine kadar bu görevde kalabilmesinin yolunu açıyor.
Düzenleme ile yürütme yetkisi cumhurbaşkanına ait olacak. Cumhurbaşkanı, kendi yardımcılarını, bakanları ve üst düzey kamu yöneticilerini atayacak, görevlerine son verebilecek. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek.
CUMHURBAŞKANI'NIN SORUŞTURULMASI
Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek ve TBMM üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilecek.
Cumhurbaşkanı, gerekli hallerde süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilecek. Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek. Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri ile teşkilat yapısı Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenebilecek.