(Gelişmeler yer alıyor)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 26 Eylül (Reuters) - Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in Türkiye'nin yatırım yapılabilir en düşük seviyede olan kredi notunu bir kademe düşürerek spekülatif seviyeye çekmesi, yani bazı yatırımcılar için gerekli olan iki yatırım yapılabilir nottan birini kaybetmesiyle kur ve faiz sert yükseldi.
Moody's açıklaması öncesi Cuma günü saat 1800'de 2.9550 civarında işlem gören dolar/TL TRYTOM=D3 haftasonu illikit piyasada 3.0040 seviyesini test ettikten sonra TSİ 1252'de 2.9869/2.9874 seviyesinden işlem gördü.
Tahvil/bono piyasasında 10 yıllık gösterge tahvilde ise satış 50 baz puana yaklaştı. Cuma günü son işlemde yüzde 9.51 seviyesinde olan 11 Şubat 2026 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi bu sabah çift haneyi test ettikten sonra yüzde 9.91 civarında seyrediyor.
Cuma günü akşam saatlerinde 3.13 civarında işlem gören sepet bazında TL TRYBASKETD3= bu sabah aynı saatte 3.1721/3.1728, 3.31'in hemen altında olan euro/TL ise 3.3573/3.3581 seviyesinde bulunuyor.
Moody's Türkiye ekonomisini ülke dışından sermaye bulunan ve tüketime dayalı büyüme modelinden, daha dengeli bir modele kavuşturacak reformların süreklilik arz ederek uygulanabilme olasılığını düşük gördüğünü belirterek, "Güç kaybeden kurumların dikkati kısa vadede büyümeyi artırma gereksinimi, artan güvenlik risklerine karşılık verilmesi, darbe girişimi sonrası gücün konsolide edilmesi ve aynı anda anayasa değişikliği gibi konular arasında bölünecek. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda dış risklerin azalması ihtimali düşük, hatta yükselmesi olası" denildi.
ŞİMŞEK REFORMLARA DEVAM MESAJI VERDİ
Öte yandan hükümet cephesinden gelen açıklamalar Moody's kararının ekonomik gerçekleri yansıtmadığı ve siyasi olduğu şeklinde yoğunlaşırken Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek Twitter üzerinden yaptığı açıklamada kararı, "Rating kuruluşlarına vereceğimiz en iyi cevap yapısal reformları daha da hızlandırmak, mali disiplini korumaktır. Durmak yok reformlara devam" sözleriyle yorumladı.
Kapital Fx Araştırma Uzmanı Enver Erkan, "İki yatırım yapılabilir notumuzdan birini kaybettiğimiz için olumsuz etkileneceğiz. Büyük emeklilik fonlarının yatırım şartları gereği en az iki reyting kuruluşunda yatırım yapılabilir notu olması gerekiyor. Yani bu fonlar Türk tahvillerinden çıkacaklar" dedi ve ekledi:
"Yeniden Türk tahvili almaları ise notun yeniden artmasıyla mümkün olabilecek. Dış finansman bu durumdan olumsuz etkilenecek. Türk bankalarının dış borçlanma yapmasının maliyeti de artacak."
Riskten kaçınan bazı büyük uluslararası fonlar sadece en az iki yatırım yapılabilir nota sahip ülkelerin varlıklarına para yatırabiliyorlar. Moody's not indiriminin ardından üç büyük kredi derecelendirme kuruluşu arasında Türkiye'ye yatırım yapılabilir düzeyde not veren tek kuruluş olarak Fitch kaldı.
Diğer kredi derecelendirme kuruluşlarından Fitch Türkiye'yi negatif görünüm ile yatırım yapılabilir en düşük seviye olan BBB- ile, S&P ise negatif görünüm ile yatırım yapılabilirin iki kademe altı BB düzeyinde derecelendiriyor.
Bu etkinin özellikle bono piyasalarında yabancı çıkışlarına neden olması beklenirken JPMorgan daha önce yayımladığı bir notta, Türkiye'nin kredi notunun yatırım yapılabilir seviyenin altına düşürülmesi halinde yatırımcıların Türk devlet ve şirket tahvillerinde yaklaşık 10 milyar dolar tutarında satış yapmak durumunda kalabileceklerini belirtmişti.
Darbe girişiminin ardından bir çok kurum tahvil/bono piyasalarında 10 milyar dolar veya bir miktar altında satış görülebileceğini belirtmişti.
Ancak bankacılar son bir ayda Türkiye piyasalarının benzer gelişmekte olan ülke piyasalarından negatif ayrıştığına dikkat çekerken bu dönemde bazı yatırımcıların riskini azaltmak adına ilgili portföylerini zaten bir miktar azaltmış olabileceklerine de dikkat çekiyorlar.
Bu kapsamda bazı analistler satışların 10 milyar dolar değil 3-5 milyar dolarda kalabileceğini belirtiyorlar.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Ekonomi Başdanışmanı Yiğit Bulut bugün canlı yayında yaptığı bir açıklamada, Türkiye'de yatırım yapmak için iki yatırım yapılabilir kredi notuna ihtiyaç duyan kurumların işlemleri nedeniyle piyasalardan 2-3 milyar dolarlık bir çıkış olabileceğini söyledi. yandan döviz piyasasında sert yükselişlerin ardından lokallerin bir miktar döviz satışları da görülmeye başlandı.
İHALELER İZLENİYOR
Gösterge 10 yıllık tahvil getirilerindeki 50 baz puana yaklaşan yükseliş sonrası bono piyasasında ihaleler izleniyor.
Hazine bugün 11 Temmuz 2018 itfalı altı ayda bir yüzde 4.35 kupon ödemeli sabit kuponlu gösterge tahvili, 14 Ocak 2026 itfalı 6 ayda bir yüzde 1.35 reel kupon ödemeli TÜFE'ye endeksli tahvili ve 11 Şubat 2026 itfalı 6 ayda bir yüzde 5.30 kupon ödemeli gösterge tahvili yeniden ihraç edecek.
Hazine Eylül ayı borçlanma programı çerçevesinde bugün gerçekleştireceği üç ihale öncesi rekabetçi olmayan tekliflerde (ROT) 2,971.1 milyon TL'si piyasa yapıcı bankalardan (PY) 550 milyon TL'si kamudan olmak üzere toplam 3,521.1 milyon TL borçlanma gerçekleştirdi.
Reuters'ın sekiz kurumun tahminlerin ortalamasına göre gerçekleştirdiği ankette gösterge iki yıllık tahvilin yeniden ihracında bileşik faizin yüzde 9.06, 10 yıllık gösterge tahvilde yüzde 9.98, 9 yıl vadeli TÜFE'ye endeksli tahvilde ise reel faizin yüzde 2.59 olması bekleniyor. bono piyasasında 11 Şubat 2026 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilde bileşik faiz Cuma günü spot piyasada ortalama bileşik faiz yüzde 9.92 oldu. Öte yandan iki yıllık gösterge olan 11 Temmuz 2018 itfalı tahvilde ise Cuma günü valörde son işlem yüzde 8.39 bileşik seviyesinden gerçekleşti. Bugün spot piyasada ortalama bileşik faiz yüzde 9 oldu.