(Komisyon'un HDP'li üyelerinin görüşleri eklendi)
ANKARA, 4 Şubat (Reuters) - Yeni bir anayasanın yapımı amacıyla Meclis Başkanı İsmail Kahraman başkanlığında, Parlamento'daki dört partiden eşit sayıda üyenin katılımıyla oluşturulan TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu çalışmalarına başkanlık sistemi tartışmalarının gölgesinde ilk toplantısını yaptı.
AKP ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yeni anayasada yönetim şeklinin parlamenter sistemden başkanlık sistemine dönüştürülmesi gerektiğini savunuyor. Parlamento'daki üç muhalefet partisi ise başkanlık sistemine otoriterleşme getireceği düşüncesiyle karşı çıkıyorlar.
Komisyonun bugünkü ilk toplantısında üç muhalefet partisinin temsilcisi de, başkanlık sistemiyle ilgili önerilere ve Erdoğan'ın bu yöndeki kampanyasına destek vermeyeceklerini dile getirdiler.
CHP'li komisyon üyesi Bülent Tezcan, "Çalışmalarımızı başkanlık rejimi tartışması gölgesinde yürütmek istemiyoruz" derken, HDP'li Meral Danış Beştaş, "Halkın iradesini temsil eden Parlamento sürecin tek sahibidir" ifadesini kullandı.
Erdoğan iki hafta önce yaptığı açıklamada başkanlık sisteminin referandumla halkın önüne getirilmesi gerektiğini, sistem değişikliği konusundaki kararın milletvekilleri tarafından değil millet tarafından alınmasını arzuladığını söylemişti.
Komisyonun MHP'li üyesi Oktay Öztürk ise Erdoğan'ın sözlerine karşı çıkarak, "Komisyonumuz henüz daha ilk toplantısını yapmamışken Cumhurbaşkanı tarafından bu şekilde yönlendirilmesi kabul edilemez" dedi.
Bir partinin anayasayı tek başına değiştirebilmesi için 367 sandalye gerekirken, 330 oyla anayasa değişiklikleri referanduma götürülebiliyor.
TBMM'de 317 sandalyesi olan AKP'nin, oy kullanma imkanı bulunmayan Meclis Başkanı da hesaba katıldığında anayasa değişikliğini tek başına referanduma götürebilmek için 14 sandalye eksiği bulunuyor.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik ise düzenlediği basın toplantısında komisyonun ilk toplantısına dair açıklamalarında başkanlık sistemine ilişkin tartışmaları değerlendirdi ve "Başkanlık sistemi parlamenter sistem gibi meşru bir sistemdir. Buradaki mesele herkes kendi tercihini ortaya koyacak. Dolayısıyla biz birtakım sistemleri olumsuzlayarak bir tartışma yürütmenin siyasi açıdan olgun bir yaklaşım olmadığını düşünüyoruz" dedi.
Komisyonun kendi çalışma yöntemlerini belirleyeceğini belirten Çelik, AKP bünyesinde ise komisyona verecekleri katkıları değerlendirmek üzere uzlaşma komisyonundaki üç AKP'li üyenin yanı sıra, anayasa konusunda birikimleri olan milletvekillerinin olacağı ve kendisinin başkanlık edeceği bir komisyon oluşturacaklarını söyledi.
BÜTÜNÜYLE YENİ ANAYASA TARTIŞMASI
Anayasa komisyonunda taraflar arasında yapılacak çalışmanın bütünüyle yeni bir anayasa yapımı üzerine mi yoksa anayasanın yenilenmesi üzerine mi olacağı konusunda da mutabakat bulunmuyor.
MHP'li Öztürk, "Süreci yeni anayasa yapımı değil anayasanın yenilenmesi olarak algıladığımızı söylemek isteriz" derken, AKP ise anayasanın tümden değiştirilmesi gerektiğini savunuyor.
AKP'li komisyon üyesi Cemil Çiçek anayasanın bütününde uzlaşılması gerektiğini ifade ederken, "Ya anlaşamayıp darbeciler kadar olamadılar yakıştırması yapılacak, ya da görevimizi yapmış olacağız" diye konuştu.
Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Aralık ayı içerisinde partilerin genel başkanları ile görüşmesinin ve Kahraman'ı ziyaretinin ardından, Kahraman Parlamento'daki dört partiye çağrıda bulunmuş, olumlu yanıtlar gelmesi üzerine Anayasa Uzlaşma Komisyonu üç yıl aranın ardından yeniden canlandırılmıştı.
Bundan beş yıl önce kurulan uzlaşma komisyonunda dört parti 60 maddede uzlaşmış, ancak özellikle başkanlık sistemi tartışmaları ve anayasanın bütününde uzlaşma olmaması nedeniyle komisyon çalışmalarını 2013 yılında sonlandırarak dağılmıştı.
Komisyonun bugünkü ilk toplantısının ardından değerlendirme yapan bir uzlaşma komisyonu üyesi, "Toplantıda usulle ilgili bir yöntem belirlemedik. Tanışma merasimi oldu. Eski komisyonun üzerinde uzlaştığı 60 maddeyle ilgili değerlendirme yaptık. Bundan sonraki toplantımız 10 Şubat Çarşamba günü olacak" dedi.
HDP'nin komisyon üyeleri toplantının bitiminin ardından düzenledikleri basın toplantısında, bugün usul ve içerikle ilgili herhangi bir görüşme yapılmadığını söyleyerek, komisyon çalışmasını "belli bir hedefe doğru yürütülmek istenen kısa mesafeli çalışma mizanseni" olarak nitelendirdiler.
HDP Milletvekili Mithat Sancar, "Cumhurbaşkanı Erdoğan komisyon üzerinde vesayet oluşturarak, anayasa sürecini vesayeti altına almak istiyor. Biz Meclis'i bu vesayet girişimini etkisizleştirmeye davet ediyoruz" derken, bir diğer HDP'li üye Milletvekili Garo Paylan komisyon çalışmalarının şeffaf olmasını arzu ettiklerini, bu nedenle her toplantı sonrasında basın yoluyla kamuoyunu bilgilendireceklerini ifade etti.
Beştaş da komisyon çalışmalarının kısa bir sürede tutulmayarak, olabildiğince uzun sürmesini istediklerini belirterek, bu çerçevede asgari 1 yıl çalışılmasını önereceklerini bildirdi.
Meclis Başkanı Kahraman ve AKP komisyon çalışmalarını altı ay gibi bir süreyle sınırlı tutmak istiyor.