Toby Sterling
AMSTERDAM, 18 Temmuz (Reuters) - Uluslararası Adalet Divanı (ICJ) İran'ın, ABD'nin nükleer anlaşmadan çekildikten sonra bu ülkeye yaptırımlar uygulama kararının iki ülke arasında 1955 tarihli bir antlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle ABD aleyhinde dava açtığını duyurdu.
ABD dışişleri bakanlığından bir yetkili ise bu girişimin geçerliği olmadığını savundu ve ABD'nin mahkemede bu iddiaya karşı savunma yapacağını söyledi.
Reuters'e bilgi veren ancak adının açıklanmasını istemeyen yetkili, "Belirli konular hakkında bir şey söyleyemem ancak İran'ın başvurusu temelden yoksundur ve biz mahkemede ABD'nin konumunu kararlılıkla savunacağız" dedi.
ABD Başkanı Donald Trump, önceki Başkan Barack Obama'nın 2015 yılında İran ve diğer büyük ülkelerle yaptığı nükleer anlaşmadan Mayıs ayında çıkmış ve İran'a karşı ağır yaptırımlar getirmişti. Trump anlaşmanın kusurlu olduğunu iddia ediyor.
Anlaşmayla İran, nükleer faaliyetlerini sınırlamış ve karşılığında maruz kaldığı uluslararası yaptırımlardan kurtulmuştu.
Lahey'de faaliyet gösteren Uluslararası Adalet Divanı, Birleşmiş Milletler'in uluslararası anlaşmazlıkların çözümünde başvurulan yargı makamı.
İran başvurusunda, mahkemenin daha ayrıntılı savunmalar yapılana kadar ABD'ye yaptırımlarını geçici olarak kaldırmasına hükmetmesini istiyor.
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, bu konuda dün Twitter hesabından, "ABD'nin diplomasi ve yasal yükümlülüklere gösterdiği saygısızlık karşısında, İran hukukun üstünlüğüne bağlıdır" dedi.
İran dava dilekçesinde Trump'ın yeni yaptırımlarının, 1955 tarihli "Dostluk, Ekonomik İlişkiler ve Konsolosluk Hakları Antlaşması"nın birden fazla hükmünü ihlal ettiğini belirtti.
Bu anlaşma, 1979'da İran'a meydana gelen ve ABD yanlısı Şah yönetimini devirerek ABD ile onlarca yıl süren hasmane ilişkiler dönemini başlatan İslam Devrimi'nden önce imzalanmıştı.
İran'ın yine aynı antlaşmaya dayanarak 2016'da açtığı bir başka davada ABD, Uluslararası Adalet Divanı'nın yargı yetkisi olmadığını savunmuştu. Bu önceki dava için mahkeme Ekim ayında duruşma tarihi vermişi.
Yeni davada ise yapılacak ilk duruşmada ABD'nin geçici bir karar alınmasına gerek olmadığını savunması bekleniyor.
Mahkeme bu dava için henüz bir oturum tarihi belirlemedi ancak yürütmeyi durdurma niteliğindeki geçici karar talepleri genellikle birkaç hafta içinde mahkeme önüne geliyor, kararı ise birkaç ayda çıkıyor.
ICJ, Birleşmiş Milletler'in en yüksek mahkemesi olsa ve kararları bağlayıcılık taşısa da, kararlarını uygulatma gücü yok. ABD ve başka birçok ülkenin Divan'ın kararlarını göz ardı ettikleri daha önce çok kez görüldü.
İran'ın can damarı olan petrol ihracatını engelleyecek Amerikan yaptırımları beklentisi, şimdiden İran para biriminin hızla değer kaybetmesine ve ekonomik sorunların giderek derinleşeceği korkusundan kaynaklanan protesto gösterilerine yol açıyor.
Trump yönetimi, İran ile bu ülkenin bölgesel faaliyetlerini ve balistik füze programını kapsayan yeni bir anlaşma yapmak istiyor.
İran bu iki konunun da tartışmaya açık olmadığını söylerken, anlaşmanın diğer imzacıları olan Avrupa ülkeleri, İngiltere, Fransa, Almanya gibi Rusya ve Çin de anlaşmaya bağlılıklarını sürdürüyorlar.
Haberin orijinali için tıklayınız: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir. (Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu; Redaksiyon Orhan Coşkun)