Investing.com - Küresel enflasyonun 2022’de son yılların zirvesine çıkmasında enerji ve gıda fiyatlarındaki artış, en temel sebepler olmuştu. Yılın son aylarında enerji fiyatlarında dikkate değer gerileme başladı ve 2023’ün ilk iki ayında da bu düşüş devam etti.
Gıda fiyatları ne durumda?
2022’nin ilk çeyreğinde gıda fiyatları rekor yüksek seviyeye çıktı. Küresel gıda fiyatlarındaki değişimi ölçen FAO verilerine göre Mart 2022’de gıda fiyat endeksi 160 seviyesine çıkarak rekor kırdı. Fakat Nisan 2022’den itibaren zirveden başlayan düşüş aralıksız olarak 11 aydır devam ediyor.
Bugün açıklanan Şubat verisine göre küresel gıda fiyatları, zirveden %18,7 oranında geriledi ve endeks 129,8 seviyesine geriledi.
Hangi gıda ürünü nasıl değişim gösterdi?
Gıda fiyat endeksi 5 temel üründen oluşur; bunlar şeker, tahıl, yağ, et ve süt ürünleridir.
Tahıl fiyat endeksi: 5 bileşenden oluşan gıda fiyat endeksi, 2022 seviyesinin altında olurken bu bileşenlerden tahıl fiyat endeksi 2022’nin 2 puan üzerinde. Bunun temel nedeni ise tahılda büyük paya sahip olan iki ülke arasındaki savaşın devam etmesi ve sevkiyatlarda zaman zaman aksaklıklar olması.
Şubat ayında tahıl fiyatlarında değişim olmadı denilebilir, %0,1 oranında düşüş kaydedildi.
Şeker fiyat endeksi: Küresel şeker fiyatlarında tarihi yüksek seviye 2011’de görüldü. Mart 2022’de ise bu tarih sonrası en yüksek seviye görüldü, sonrasında düşüş yaşandı.
Şubat 2023’te şeker fiyatlar aylık %6,9 oranında yükseldi ve 124,9 seviyesine çıkarak 2017 sonrası zirveyi gördü. Şeker fiyatlarında son ayda keskin bir artış yaşanmasında önemli üretici ülkeler olan Brezilya ve Tayland’da hava koşulları etkili olurken Hindistan’da ise ihracatın azalacağı beklentisi etkili oldu.
Bitkisel yağ fiyatları Şubat ayında %3,2 oranında azalma gösterdi. Yine süt ürünlerinde de %2,7 oranında gerile yaşanırken et fiyatlarında değişim olmadı.
Enflasyon yükselişte
Küresel enflasyon, 2022’nin üçüncü çeyreğinde en yüksek seviyeyi görürken dördüncü çeyrekte zirveden düşüşe geçti. ABD ve Euro Bölgesi gibi önemli ekonomilerde de enflasyon artış hızı son aylarda azaldı. Fakat 2023’ün ilk ayında ABD’de ve ilk iki ayında ise Euro Bölgesi’nde enflasyon yeniden canlanma yaşadı. Harcama grubu bazında ise son dönemde gıda enflasyonu en çok yükseliş yaşanan kalem oldu.
Küresel gıda fiyatlarındaki düşüş on birinci ayda da devam ederken ekonomilerde gıda fiyatlarının yeniden yükseliş geçmesinde talebin yüksekliği ve beklentilerdeki bozulma önemli rol oynuyor.
Türkiye’de enflasyon nasıl?
Bugün açıklanan yurt içi enflasyon, aylık %3,15 oranında artış gösterdi fakat gıda enflasyonu, %7,36 oranında artarak ortalamanın üzerine çıktı. Yıllık enflasyon oranı %55,18 oldu. Merkez Bankasının yıl sonu enflasyon tahmini ise %22,3.
Yazar: Deniz Engin