(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 10 Ocak (Reuters) - Lokal endişelerin etkisiyle bugün negatif ayrışmasını sürdürerek dolar ve euro karşısında tarihi düşük seviyelerini gören TL'deki değer kaybı, TCMB'nin adımları ile bir ara sınırlansa da "daha ciddi adım" beklentisi nedeniyle bu durum kalıcı olamadı ve kur tekrar yükseldi.
Dolar endeksinde sınırlı değer kaybı ve gelişmekte olan ülke para birimleri genelinde nispeten değer kazancı eğilimi görülmesine karşın, siyasi endişeler ve TCMB'nin gerekli adımları atamayabileceği endişeleri ile TL bugün dolar ve euro karşısında rekor düşük seviyeleri test etti.
Dolar/TL bugün 3.7870'e, euro/TL ise 4.0119'a kadar yükselerek tarihi zirvelerini yeniledi.
Öte yandan Merkez Bankası (TCMB) TL'deki sert değer kayıplarının ardından yabancı para cinsi zorunlu karşılık oranlarında indirime giderken, bankalararası para piyasasında borç limitlerini de düşürdü.
TCMB açıklaması öncesi 3.7690 seviyesinde olan dolar/TL, 3.7450'nin de altına geriledikten sonra tekrar 2.78 seviyelerine yaklaştı. Dolar/TL saat 1803 itibariyle ise 3.7639/3.7657 seviyesinde bulunuyor.
Bir bankacı, "TCMB açıklamaları daha önce de bu şekilde gelmişti ancak ZK azalışı çok etkilemiyor şu anda çünkü fonlama oranı artışı yani faiz artışı daha önemli. ZK veya ROK azalışları TCMB'nin döviz rezervlerini de azaltıyor o nedenle de istendiği kadar etkili olamıyor. İlave adımın da daha çok müdahale olduğu anlaşılıyor. Kısa vadeli faizlerin artarak getiri eğrisinin yataylaşması daha önemli şu anda. Ama bu da ekonomide faizler üzerinde baskı yaratacağı için pek tercih edilmiyor öncelikli olarak. Dolayısıyla da kur üzerindeki yukarı yönlü baskı bitmiyor" dedi.
TCMB ayrıca TL'deki değer kaybını ve negatif ayrışma trendinin yılbaşından beri kuvvetlenerek devam etmesi ardından piyasalar tarafından yakından izlenen ve beklenen 24 Ocak'taki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı öncesi gerekirse ilave adımlar atılabileceğinin de mesajını verdi.
TCMB açıklamalarında henüz toplantısı bile gerçekleşmemiş bir PPK toplantısı hakkında doğrudan bir görüş bugüne kadar belirtmediğini hatırlatan üst düzey bir bankacı ise, "TCMB attığı somut önlemler dışında çok önemli bir mesaj veriyor. 'Piyasalarda gözlenen aşırı oynaklık... Sağlıksız fiyat oluşumlarına karşı gerekli tedbirler alınacaktır... Gerekli görülmesi halinde, ilave adımlar atılabilecektir.' Tüm bu mesajlar aslında 24 Ocak'a ilişkin bir mesaj gerekirse ilave adım atabilirim, faiz adımı atabilirim mesajı olarak okunmalı" dedi. NEGATİF AYRIŞMA SÜRÜYOR
ABD'nin yeni başkanı Donald Trump'ın izleyeceği politikalar ve Fed'in faiz artırımlarına yönelik beklentiler doların global bazda güçlü seyretmesine neden olsa da TL'de görülen negatif ayrışma Türkiye'ye ilişkin algının giderek kötüleştiğine işaret ediyor.
Piyasada TL'de son dönemdeki değer kaybında ana etken olarak bu kaybı durdurmak adına TCMB'nin gerekli faiz adımlarını atamayabileceği endişeleri etkili olurken, hükümet kanadından piyasanın TCMB'yi faiz artırımı için baskıladığı yönünde gelen açıklamalar da bir yandan TCMB'den aksiyon beklentilerini azaltıyor.
Bu sarmal TL'nin diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrışmasına ve neredeyse her gün tarihi zirvelerini yenilemesine neden olurken, şimdilik piyasada TCMB'nin 24 Ocak toplantısında faiz artırımı yapıp yapmayacağı, yapsa bile anlamlı bir artırım olup olmayacağı konusunda belirsizlik sürüyor.
Capital Economics Ekonomisti William Jackson, TL'deki son düşüşün kuru desteklemek için TCMB'yi politika çerçevesinde küçük bir ayarlama yapmaya ittiğini söyleyerek, "Geçmiş uygulamalar bunların kısa süreli etki yarattığını gösteriyor. Bu karşılık TCMB'nin bu ayki toplantısında resmi faiz oranlarını artırmak durumunda kalma olasılığı yüksek görünüyor" dedi.
Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, dün yaptığı bir açıklamada "Ekonomiye yönelik olarak algının bozulması noktasında sabotajların, saldırıların olduğunu biliyoruz; faizi artırmamız konusunda bir kampanya söz konusu... Faizleri Merkez Bankası belirler, bu konuda başkalarının baskı yapması kabul edilemez" demişti.
Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Bület Gedikli ise bugün Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, "JCR 'Merkez Bankası kurlara müdahale etsin, faizi arttırsın' dedi. Merkez Bankası'nın müdahalesi için tek enstrümanı mı var sanıyorsunuz? Serbest kur sisteminde müdahalenin ne derece doğru olduğu tartışılır. Edilmesi gerekiyorsa da sadece faizi arttırıp büyümeyi yerle bir etmekle mi?" dedi.
CR Eurasia Rating Başkanı Orhan Ökmen bugün yaptığı açıklamada, TL'nin dolar karşısında direncini koruması için, yatırımcılar nezdinde 'TCMB'nin faiz artırımına gidemeyeceği' algısının bir an önce kırılması gerektiğini söyledi. VE SİYASİ ENDİŞELERİN BASKISI
TL'deki değer kaybında diğer ana unsurlar olarak ise Türkiye'ye tek yatırım yapılabilir notu veren Fitch'in 27 Ocak'taki değerlendirme tarihinin yaklaşırken, bir not indirimi gelebileceği yönündeki endişeler ile siyasi ve hem jeopolitik gelişmeler hem de iç güvenlik riskleri öne çıkıyor.
Moody's dün yayınladığı bir raporda bankaların varlık kalitesine ilişkin trendin yüksek enflasyon, TL'deki değer kaybı, yatırım iklimindeki güvenlik ve jeopolitik nedenlerden kaynaklanan bozulma ile bu yıl kötüleşmesini beklediğini belirtmesi de bu endişeyi desteklemiş oldu.
Siyasi tarafta ise başkanlık sistemini öngören anayasa değişikliği teklifinin ilk turu çerçevesinde teklifin tümüne ilişkin görüşmeler tamamlanarak, 338 oyla maddelerine geçilmesi dün gece kabul edildi.
Teklifin TBMM'de kabulü durumunda anayasal gereklilik olan 60 günün geçmesinin ardından Nisan ayında referandum düzenlenecek.
TL'de bugün kayıplar bir ara yüzde 1.8'e ulaşarak TL dolar karşısında en çok değer kaybeden gelişmekte olan ülke para birimi olurken, yılbaşından bu yana değer kaybı yüzde 6.8, 14 Temmuz'dan bu yana ise yaklaşık yüzde 24 oldu.
TL'nin yılbaşından bu yana euro karşısındaki değer kaybı ise yüzde 7.7'ye ulaştı.
PİYASA KAPANIŞI
Bu sabah 3.8337/3.8370 seviyesinde olan sepet bazında TL, saat 1804'te 3.8759/3.8781, 3.9467/3.9505 seviyesindeki euro/TL ise 3.9872/3.9900 seviyesinde.
Tahvil-bono piyasasında 11 Şubat 2026 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilde dün spot kapanışta ortalama bileşik faiz yüzde 11.39, valörde son işlem yüzde 11.40 seviyesinde gerçekleşti. Bugün ise spot kapanışta ortalama yüzde 11.45, valörde son işlemde yüzde 11.50 seviyesindeydi.
Öte yandan 11 Temmuz 2018 itfalı tahvilde dün spot kapanışta ortalama bileşik faiz yüzde 10.93, valörde son işlemde yüzde 10.95 seviyesinde gerçekleşti. Bugün ise spot kapanışta ortalama yüzde 10.98 valörde son işlemde yüzde 10.99 seviyesindeydi.