Investing.com - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Dış Ticaret Endeksleri’nin Aralık 2024 verilerini yayımladı. Rapora göre, hem ihracat hem de ithalat birim değer endekslerinde artış kaydedildi.
İhracatta birim değer endeksi %1 arttı
TÜİK verilerine göre, Aralık 2024’te ihracat birim değer endeksi, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %1 oranında artış gösterdi. Bu artışta özellikle gıda, içecek ve tütündeki %8,3’lük, ham maddelerdeki (yakıt hariç) %7,6’lık yükselme dikkat çekti. Buna karşın, yakıt kategorisinde %5,9’luk bir düşüş gözlemlenirken, imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %0,3’lük bir azalma kaydedildi.
İhracat birim değer endeksindeki artış, genel olarak dünyadaki ekonomik dalgalanmaların ve Türkiye’nin çeşitli sektörlerdeki rekabetçiliğinin etkisini yansıtıyor. Türkiye, özellikle gıda ve içecek sektöründe katma değerli ürünlerle dikkat çekerken, imalat sanayindeki düşüş endüstriyel üretimdeki zorluklara işaret ediyor.
İhracat miktar endeksi %1,1 arttı
Aralık 2024 itibarıyla ihracat miktar endeksi %1,1’lük bir artış kaydetti. Ancak bu artış, gıda, içecek ve tütün grubundaki %7,0’lık düşüşün gölgesinde kaldı. Ham maddeler (yakıt hariç) ve yakıtlarda sırasıyla %7,3 ve %8,0 oranında düşüşler görülürken, imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %4,8 oranındaki artış öne çıktı.
İhracat miktarında yaşanan artış, ihracatçıların fiyatlara rağmen hacim bazında genişlemeye devam ettiklerini gösteriyor. Özellikle imalat sanayindeki büyüme, katma değeri yüksek ürünlerin ihracatının arttığını gösterirken, gıda sektöründeki azalma, küresel taleplerdeki değişikliklere işaret ediyor.
İthalat birim değer endeksi %0,7 arttı
TÜİK’e göre ithalat birim değer endeksi, Aralık 2024’te bir önceki yılın aynı ayına göre %0,7 oranında arttı. Gıda, içecek ve tütünde %5,0’lık artış kaydedilirken, yakıt fiyatlarındaki %4,3’lük düşüş dikkat çekti. Ham maddelerde (yakıt hariç) %2,6 oranında artış yaşanırken, imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %3,6 oranında düşüş görüldü.
İthalat birim değer endeksindeki artış, global piyasalardaki dalgalanmaların yerli pazarları nasıl etkilediğine dair ipuçları veriyor. Yakıt fiyatlarındaki düşüş, enerji maliyetlerinde yansımalar yaratırken, gıda ve içecek ithalatındaki artış, yerel üretimin yetersiz kaldığı alanlarda dışa bağımlılığın sürdüğünü gösteriyor.
İthalat miktar endeksi %10,2 arttı
Aralık 2024’te ithalat miktar endeksi %10,2 oranında arttı. Bu kapsamda, gıda, içecek ve tütünde %5,5’lik bir azalma gerçekleşirken, ham maddelerde (yakıt hariç) %8,3’lük, yakıtlarda %6,9’luk ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %18,0’lik artışlar gözlemlendi.
İthalat miktarının artması, özellikle imalat sanayine yönelik yüksek taleplerin bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Türkiye, üretim kapasitesini artırmak için daha fazla ham madde ithal ederken, yakıt ithalatının artması enerji sektörünün büyümeye devam ettiğine işaret ediyor.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endeksler
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre, ihracat miktar endeksi Kasım 2024’teki 151,4’ten %3,1 artışla Aralık 2024’te 156,2’ye yükseldi. Takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise ihracat miktar endeksi 2023 Aralık ayına göre %2,8 azalarak 165,5 olarak kaydedildi.
İthalat tarafında ise mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi, Kasım ayında 126,3 iken Aralık ayında %1,6 artarak 128,4’e ulaştı. Takvim etkilerinden arındırıldığında ise, 2023 Aralık ayında 128,3 olan endeks 2024 Aralık ayında %6,9 artarak 137,2’ye çıktı.
Dış ticaret haddi 2024 yılı Aralık ayında 85,0 olarak gerçekleşti
Aralık 2024’te dış ticaret haddi, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle 85,0 olarak hesaplandı. Bu oran, 2023 Aralık ayında 84,8 olarak kaydedilmiş ve 2024’te 0,2 puanlık bir artış gerçekleşmiştir.
Bu gelişmeler, Türkiye’nin dış ticaret dengesinin hem niceliksel hem de niteliksel olarak değiştiğini ve ihracat ile ithalat arasındaki ilişkinin belirli sektörlerde farklı dinamikler sergilediğini ortaya koyuyor.