(Dün yayınlanan haberi, başlıktaki "yarın" ifadesini "bugün" olarak değiştirerek tekrarlıyoruz.)
Can Sezer
İSTANBUL, 18 Ekim (Reuters) - Azerbaycan kamu petrol ve doğalgaz şirketi SOCAR'ın Cuma günü resmi açılışını yapacağı STAR Rafineri, Türkiye'nin petrol işleme kapasitesini neredeyse üçte bir artırırken, yurtiçi pazara dizel, uçak yakıtı ve diğer hammaddeleri üreterek cari açığı aşağı çekecek.
SOCAR Turkey Aegean Refinery (STAR) yılda yaklaşık 10 milyon ton, yani günde 200,000 varil ham petrol işleme kapasitesine sahip olacak. Rafineri yılda 4.8 milyon ton dizel, 1.6 milyon ton uçak yakıtı ve 1.6 milyon ton nafta üretecek.
Türkiye'nin beşinci rafinerisi olan STAR, şirketin verdiği bilgiye göre 30 yıldan uzun bir süredir devreye giren ilk rafineri olacak. Türkiye'nin 28.1 milyon ton olan işleme kapasitesini üçte bir oranında artıracak olan rafineri için inşaatın başladığı 2011 yılından bu yana 6.3 milyar dolar yatırım yapıldı.
STAR Rafineri Genel Müdürü Mesut İlter, "Türkiye petrokimya sektörünün dışa bağımlılığını azaltacak STAR Rafineri'de cari açığın önemli kalemlerini oluşturan dizel, jet yakıtı, LPG ve petrokok gibi ürünlerin üretimi gerçekleştirilecek. Türkiye'nin en büyük enerji projelerinden biri olarak cari açığın azaltılmasına yılda 1.5 milyar dolar katkısı olacak" dedi.
İhtiyacından fazla benzin üreten Türkiye, taşımacılık sektöründe en yoğun kullanılan yakıt olan dizelde ise geçen yıl 10.4 milyon ton üretim yapabildi. Üretim toplam tüketimin sadece yüzde 43'ünü karşılıyor.
Geçen dört yıllık dönemde dizel tüketimi her yıl ortalama yüzde 12 artan ve 2017'de 24.2 milyon tona yükselen Türkiye, geçen yıl 7 milyar dolar değerinde 13.5 milyon ton dizel yakıt ithal etti.
Tamamen yurtiçi pazara yönelik üretim yapacak olan STAR rafinerisi ithalat miktarını bu seviyeye göre yüzde 36 azaltacak.
Rafineri ayrıca 1.6 milyon ton uçak yakıtı üretecek. Uçak yakıtında ithalat dizele kıyasla çok daha az olsa da, SOCAR Türkiye'nin uçak yakıtı tüketiminin orta vadede artacağını öngörüyor.
Türkiye'nin uçak yakıtı tüketimi geçen yıl 5 milyon ton oldu. Bunun 4.8 milyon tonu Tüpraş tarafından üretilirken, 200,000 tonu ithal edildi.
Rafineri ayrıca plastik üretiminde kullanılan 1.6 milyon ton nafta ve 420,000 ton ksilen üretecek. Naftanın tamamı ve ksilenin bir kısmı SOCAR'ın diğer bir iştiraki olan Petkim'e satılacak.
Petkim, daha önceki açıklamalarına göre bu tedarik anlaşmasıyla navlun maliyetlerinden yılda yaklaşık 50 milyon dolar tasarruf öngörüyor. Ayrıca hammaddede temin ederken tedarikçileri değiştirmesine bağlı kalite oynaklıklarının önüne geçecek.
Rafineri bunlara ek olarak petrokok, kükürt ve LPG üretecek.
Şirket yetkililerinin verdiği bilgiye göre rafineri işleyeceği ham petrolü uluslararası pazarlardan rekabetçi usullere göre temin edecek. Ham petrolün Ortadoğu ülkelerinden satın alınmasının öngörülüyor.
Rafinerinin finansmanı 2014 yılında sağlandı. Toplam 3.3 milyar dolar finansmanın 2.7 milyar dolarlık bölümü 18 yıl, geri kalan 600 milyon dolarlık bölümü ise 15 yıl vadeye sahip.
Azerbaycan kamu enerji şirketi SOCAR, rafinerinin yanı sıra Azeri doğalgazını Türkiye ve Avrupa'ya taşıyacak TANAP boru hattı, Petkim, Ege'nin başlıca limanlarından Petlim'de pay sahibi. Şirket gelecek yıllarda petrokimya yatırımlarına devam etmeyi öngörüyor.
SOCAR'ın verdiği bilgiye göre Türkiye'de tek noktaya yapılan en büyük özel sektör yatırımının açılış törenini yarın yapılacak. Törene Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev katılacak.