(Airbus ve Türksat açıklamaları, ayrıntılar eklendi)
Can Sezer
İSTANBUL, 9 Kasım (Reuters) - Haberleşme uyduları Türksat 5A ve 5B'nin üretimi ve uzaya fırlatılması için Airbus ile Türksat arasında yaklaşık 500 milyon dolar tutarında sözleşme bugün imzalanırken, uyduların fırlatılması ABD'li girişimci Elon Musk'a ait olan SpaceX tarafından yapılacak.
Airbus Defence and Space AIR.PA şirketinin uzay sistemlerinden sorumlu İcracı Başkan Yardımcısı Nicolas Chamussy 2020'de uzaya fırlatılacak 5A ve 2021'de fırlatılacak 5B'nin üretiminde Türk şirketlerinin de görev alabileceğini ancak hangi şirketlerin olacağının henüz belirlenmediğini söyledi.
Airbus'ın fiyat teklifini rekabetçi olarak niteleyen Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan törende yaptığı konuşmada, "Uydu üretimi çok önemli, fırlatılması da bir o kadar önemli... Onun için de Airbus'ın alt yüklenicisi olan SpaceX'in bizim uydularımızı Falcon 9 roketi ile fırlatması konusunda arkadaşlarımız kararlarını verdiler" dedi.
Elektrikli araç ve pil üreticisi Tesla'nın TSLA.O yanı sıra SpaceX'in başında bulunan Elon Musk, dün Ankara'yı ziyaret ederek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmüştü.
Arslan Türkiye Uzay Ajansı'nın kurulması için gereken yasal düzenlemenin yakında meclis genel kuruluna geleceğini düşündüğünü ve uzay sonda roketi ile fırlatma sistemlerinin geliştirilmesi için çalışmalara başlanıldığını da ifade ederek, "Gelecek yılın yatırım programına almayı planlıyoruz" dedi.
Türkiye'nin hali hazırda uzayda üç tane haberleşme, üç tane de gözlem uydusu bulunuyor. Bunun yanı sıra yurtiçi imkanlarla geliştirilecek Türksat 6A uydusunun tasarım çalışmaları da devam ediyor. Bakanın verdiği bilgiye göre uydunun haberleşme kısmı Aselsan (IS:ASELS), yapısal kısmı TUSAŞ tarafından üretilecek.
İmza töreninin ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Türksat Yönetim Kurulu Başkanı Vecdi Gönül, iki uydunun yapımı ve fırlatılması anlaşmasının büyüklüğünün yaklaşık 500 milyon dolar olduğunu ifade etti.
TÜRK ŞİRKETLERİ ÜRETİMDE OLABİLİR
İki Türksat uydusunu üretecek olan Airbus yetkilisi Chamussy de uydunun üretiminde Türk şirketlerinin kullanılabileceğini belirterek, "Siparişi veren ülkede kurulu, oranın gereksinimlerini anlayan yerel şirketlerin bulunması çok önemli. Airbus olarak Türk ekosistemini çok iyi tanıyoruz" dedi, ancak hangi şirketlerle işbirliği yapacaklarının henüz belirlenmediğini ifade etti.
Teklif kapsamında fırlatma sistemi olarak çeşitli alternatifler sunduklarını belirten Chamussy, Türksat'ın SpaceX'te karar kıldığını ifade etti.
Uydu üretim kontratları üretim ve fırlatma olarak iki temel safhadan oluşuyor ve fırlatıcı şirket üreticiden farklı olabiliyor. Sektör yetkilileri sırasıyla 3.5 ton ve 4.5 ton ağırlıkta olması planlanan 5A ve 5B sınıfındaki uyduların fırlatma maliyetlerinin uydu başına 60 ile 70 milyon dolar arasında olduğunu belirtiyorlar.
Chamussy, uydunun uzaydayken yer değiştirmek için kimyasal itki sistemi yerine daha hafif ve daha az yer kaplayan elektrikli itki sistemini kullanacağını belirtti.
"Ağırlık ve hacimden 1.5 tona kadar tasarruf sağlıyor. Tek dezavantajı yörüngeye yerleşme ve değiştirme süresinin uzaması. Kimyasalda 1-3 hafta olan süre elektrikte 3-4 aya kadar uzayabiliyor. Ancak açılan yer ile daha fazla ekipman uyduya sığdırılabiliyor, fırlatma maliyetleri azalıyor" diyen Chamussy uydunun 15 yıl ömür için tasarlandığını belirtti.