Bu yazı 15.11.2018 tarihinde İngilzice olarak yayınlanmıştır
Bloomberg, 29 Eylül'de “100 Dolar Seviyesindeki Petrol Küresel Ekonomi İçin Ne Anlama Geliyor” başlıklı bir yazı verdi. 1 Ekim'de CNBC, “OPEC, petrol fiyatlarının 100 dolar seviyesine sıçramasını engellemek için güçsüz” başlıklı bir hikaye yayınladı.
Hal böyleyken, petrol fiyatları Ekim ayının başlangıcından beri %20’den fazla değer kaybetti. En büyük tek günlük düşüşünü 13 Kasım Salı günü yaşadı.
100 dolara yükseltmek yerine, WTI 55 dolar üzerinde kalmaya çalışıyor. Daha küçük otomobillerin ve yakıt tasarruflu hibridlerin bu tatil sezonunda geri dönüş yapıp yapamayacağını merak etmek yerine, tahminciler küresel ekonomik büyümenin yavaşladığını ve ham petrol talebinin zayıfladığını konuşuyor.
Petrol fiyatlarında görülen ani düşüş, aşağıdakileri de içeren çeşitli faktörlere bağlanabilir:
- Grubun 2019 için talep tahminlerini revize ettiği yeni OPEC raporunun yayınlanması;
- Başkan Trump’ın Pazartesi ve Salı günleri satış başlatan tweeti;
- Güçlü bir dolar;
- ABD’nin kayaç petrol bölgelerinde beklenenden daha yüksek petrol üretimi;
- ABD’deki ham petrol stoklarında beklenenden daha büyük artışlar yaşanması;
- ABD hükümetinin İran petrolü üzerine yaptığı yaptırımlardan muafiyet uygulama kararı ve
- Wall Street bankalarının üretici kısıtlamalarına maruz kalmalarını azaltmak için petrol vadeli işlemler satışları yapması.
OPEC Genel Sekreteri Mohammad Barkindo, OPEC toplantısı üzerine piyasa “kaygısı” listesine bir yenisini daha ekledi.
Piyasaların Çarşamba sabahı yaşadığı petrol kayıplarını azaltmasına rağmen, ilgi odağı tamamen OPEC ve Rusya’ya kaydı. OPEC’in bir sonraki toplantısı 6 Aralık’ta Viyana’da olacak ve OPEC+ toplantısı bir gün sonrasında gerçekleşecek.
Pazartesi günü Suudi petrol bakanı Khalid al Falih muhabirlere, Suudi Arabistan’ın Aralık ayında günlük 500.000 varil ihracatını keseceğini anlattı. Bu, Suudi Arabistan’ın petrol üretimini keseceği anlamına gelmiyor. Bu petrolü ihraç etmese bile, Suudi Arabistan üretim yapabilir ve özellikle yaz aylarında petrol stoklarında azalma olmasından dolayı stoklayabilir.
Söylenene bakılırsa, OPEC+ günlük 1,4 milyon varil petrol üretimi kesintisi yapmayı düşünüyor. Tahmin edilebileceği gibi, Rusya zaten bu ölçekte bir kesintiyi çok fazla dikkate aldığını söylemişti. Bununla birlikte, Rus petrol üretimi tipik olarak, kış aylarında daralıyor. Bu nedenle Rusya’nın muhalefeti daha çok göstermelik olabilir.
Ayrıca, son zamanlarda üretimi dağıtımlarının üzerinde artıran OPEC+ ülkelerinin (Suudi Arabistan, Kuveyt, BAE ve Rusya) bir önceki seviyelere dönüş için anlaşacak olması da muhtemel. Üretimlerini, Venezuela ve İran’dan kaynaklı eksiklikleri kapatmak için artırmışlardı.
Ancak bunun yanında, OPEC+ petrol üretimini tamamen azaltmaya ve piyasayı petrol ile doldurmaya karşı da karar verebilir. OPEC şu anda bu seçeneğe istekli görünmüyor, ancak şimdi ile Aralık toplantısı arasında bir hayli zaman var.
2019 yılındaki petrol talebinin OPEC’in beklediği kadar zayıf olmaması şansı da bulunuyor. Muafiyetlerle bile, İran ihracatı Eylül ve Ekim ayındaki ihracatından günlük en az bir milyon varil düşüş yaşayabilir.
Ayrıca bazı veriler, ABD ekonomisinin sağlıklı olduğunu ve ABD’deki jet yakıtı gibi ürünlere olan talebin güçlü olmayı sürdürdüğünü gösteriyor. Buna ek olarak, ABD’deki işsizlik, talep için iyi olan bir diğer işaret olarak, önemli derecede düşük.
Düşük petrol fiyatları ile bağımsız Çinli rafineriler, güçlü bir küresel talebin önemli birer unsuru olmayı sürdürürken, üretimi artırabilir. Ayrıca, ABD’deki artan faiz oranları ve petrol fiyatlarında yaşanan son düşüş, kayaç petrol büyümesini, şu an şahit olduğumuz tüm zamanların yüksek seviyelerinden geri çekebilir.
Bugünün gelişmeleri, talepten daha fazla üretime işaret ederken, bu durum değişebilir. Özellikle, fiyatlar çok düşük seviyelerde kalır ya da düşmeye devam ederse.