Ortodoks Politikalar, TCMB ve Faiz

Alınacak aksiyonların piyasaların beklentilerini karşılaması ve güven vermesi önemli…

Seçim sonrası ekonomi yönetiminde yaşanan isim değişiklikleri beraberinde ortodoks politikalara dönüş beklentilerini artırdı. Hafta sonu açıklanan kabine sonrası Hazine ve Maliye Bakanlığına Sayın Mehmet Şimşek atanırken, Şimşek’in açıklamaları beklentileri etkileyen ana faktör oldu. Piyasalar mevcut ekonomi politikalarından dönüşü pozitif olarak fiyatlarken, dönüşün hızı ya da kapsamı hâlâ soru işareti olarak masada durmaya devam ediyor. Keskin mi yoksa kademeli bir dönüş mü olur sorusunun cevabı ise TCMB tarafından gelecek gibi…

Her ne kadar piyasalar, ekonomi otoritelerinden gelecek açıklamaları yakından takip etse de, atılacak adımlar ve alınacak aksiyonlar da piyasaların beklentilerini karşılaması ve güven vermesi adına önemli. Mevcut makroekonomik yapı göz önüne alındığında piyasaların gözü yüzde 8,50 seviyesinde olan politika faizine çevrilmiş durumda. Ortodoks politikalara dönüş beklentisi beraberinde, Eylül 2021’den bu yana indirilen politika faizinin de artırılacağı beklentisini şekillendiriyor.

TCMB’ye yönelik de yeni isimler konuşulurken, seçim sonrası ilk toplantı 22 Haziran’da gerçekleşecek. Haziran toplantısı öncesi bir isim değişikliği olur mu bir başka soru olarak masada dururken, isim değişikliklerinden bağımsız olarak (belki Ceteris Paribus demek gerekirdi), politika faizinde artış olur mu, olursa ne kadarlık bir artış olur sorularını yanıtlamaya çalışalım. Bu soruya yanıt ararken Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı Hindistan, Brezilya, Endonezya ve Güney Afrika’dan oluşan Kırılgan Beşli’nin göstergelerine bakmak faydalı olabilir.

Kırılgan Beşli ülkelerine ait büyüme, işsizlik, faiz ve enflasyon gibi makroekonomik göstergelerin yer aldığı yukarıdaki tabloda Türkiye dışındaki ülkelerin hepsi pozitif reel faiz bölgesinde. Son dönemde gerilediğini izlesek de Türkiye’de hâlâ görece yüksek seyreden enflasyon ve düşük politika faizine bağlı olarak yüzde 22’nin üzerinde negatif reel faiz söz konusu. Kırılgan Beşli içerisinde Türkiye dahil ortalama reel faiz yüzde (-) 1,67 iken, Türkiye’yi dışarıda tuttuğumuzda ortalama reel faiz yüzde 3,49 seviyesine yükselmekte. Bu ortalamayı baz alırsak Türkiye’de politika faizinin yüzde 40-45 bandına yükselmesi gereken bir tablo karşımıza çıkıyor. Diğer yandan görece faiz oranları düşük, enflasyonu yüksek ve negatif reel faiz uygulayan Mısır, Arjantin, Gana ve Pakistan gibi ülkeler ile Türkiye’yi kıyasladığımızda karşımıza çıkan tablo ise biraz daha değişiyor.


Türkiye gibi negatif reel faiz uygulayan ülkelerin yer aldığı yukarıdaki tablo incelendiğinde en yüksek negatif reel faizin yine Türkiye’de olduğu görülüyor. Türkiye hariç ortalama reel faiz (-) 8,93 seviyesinde. Türkiye’nin bu ortalamaya yaklaşacak bir faiz oranı belirlemesi durumunda ise yüzde 30 seviyelerine denk gelen bir politika faizi ile karşılaşıyoruz.

Hangi tabloyu kıstas alırsak alalım, politika faizinde çok ciddi bir yükselişe işaret ediyor. TCMB, 22 Haziran’daki toplantısında bu kadar keskin bir artışa gider mi, ya da faiz artışını kademeli olarak devam eden toplantılara yayar mı bunu kestirmek zor. Ancak ortodoks politikalara dönülecekse, yukarıdaki verilerin bize gösterdiği politika faizlerinde minimum yüzde 30 seviyelerine yaklaşan bir artış söz konusu. Dolayısıyla ortodoks politikalara dönüş olup olmayacağı ve olacaksa bunun hızını göstermesi açısından TCMB’nin Haziran toplantısının önemi daha da artıyor. O zaman kadar ise Sayın Mehmet Şimşek’ten gelecek açıklamalar ve TCMB’de olası bir isim değişikliği piyasaların yakın takibinde olacak görünüyor.