Bu makale 18.09.2017 tarihinde İngilizce olarak yayınlandı
2017 Haziran’da Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KRG) 25 Eylül 2017 yılında Kürt bağımsızlığı için referanduma gideceğini belirtti. Şu anda KRG’nin Irak’ın Kuzey bölgesinde özerk bölgesi bulunuyor, ancak bu bölge teknik olarak Irak’ın bir parçası.
Referandumun petrol piyasalarını karıştırabilir ve jeopolitik müttefiklerin arasını bozabilir. KRG tarafından referandum için belirlenen alan, resmen Kürt özerk bölgesinin bir parçası değil, şu anda Kürt Peşmerge güçleri tarafından kontrol edilen toprakları kapsıyor. Bu fazladan alanlar, Kuzey Irak'ta bulunan önemli miktarda petrol kaynağını içeriyor. KRG’nin şu anda Irak’ın petrol kaynaklarının yaklaşık 6%’lık kısmını kontrol etmesi gerekiyor ancak aslında 20%’lik kısmını kontrol ediyor. KRG referandumundan bağımsızlık sonucu çıkarsa ve bu bağımsızlığı askeri olarak koruyabilirse, kurulacak bölgenin yaklaşık 28,5 milyon varillik ham petrol rezervini kontrol etmesi bekleniyor. Bu da yeni bölgenin Nijerya’dan daha üst seviyede bir üretici haline gelmesi anlamına geliyor. Petrol piyasalarına baktığımızda referandumun petrol piyasalarını kısa veya uzun vadede etkilemeyebilir çünkü her iki sonuçta da mevcut üretim devam edecek. Diğer yandan referandum, belirli bölgesel problemleri de beraberinde getirecek ve bu durumun gidişatı petrol fiyatlarını etkileyebilir.
KRG bağımsızlığını ilan ederse petrol nereye gider?
Kürt petrolü şu anda piyasaya Ceyhan Boru Hattı ile Türkiye’deki iki limana geliyor. Türkiye geçmişten beri bağımsız Kürdistan’a karşı duruşuyla biliniyor. Bu yüzden bağımsız Kürt devletinin kurulması halinde Türkiye Ceyhan Boru Hattını kapatabilir. Bunun alternatifi olarak Kürtler, Türkiye’de KRG petrol sahalarından hisse satışı teklif edebilir.
Bağımsız Kürt devleti OPEC’te çatlağa sebep olur mu?
Irak’ın petrol kaynaklarının 20%’lik kısmı şu anda bağımsız olma hevesi olan Kürt bölgesinde yer alıyor. OPEC üyeleri, üretimi kontrol altında tutabilmek için KRG’yi OPEC’e dahil etmeyi düşünebilir. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt gibi güçlü OPEC üreticileri KRG ile anlaşmaya varırsa Irak ve İran arasında ciddi bir çatlağa sebep olabilir. Bunu OPEC’in KRG temsilcisini Kasım’da Viyana’da gerçekleşecek toplantıya çağırıp çağırmayacağına göre anlayacağız.
OPEC, KRG tarafından kontrol edilecek Irak üretiminin 20%’lik kısmını kuruma çekemezse bu OPEC harici üyeler arasında sıkıntıya sebep olabilir. Rusya ve Kazakistan hali hazırda OPEC’in Libya ve Nijerya’nın üretim kesintisini azaltması konusundaki başarısızlığını dile getirmişti. Bağımsız Kürt bölgesinde kontrol edilemeyen bir OPEC harici katılımcı, şu anki petrol üretim kesintisini sıkıntıya sokabilir. Mevcut üretim kesintisini sürdürmek, Kürt petrolünü OPEC dahilinde tutarak daha kolay olacaktır.
Bazen büyük olaylar küçük sonuçlara vesile olabilir, ancak bazen öngörülemez bölgesel değişikliklere ve jeopolitik güç denge değişikliklerine de sebep olabilir. Kürtlerin bağımsızlığını alması sonucu Orta Doğu’nun göbeğinde Arap olmayan bir ülke ortaya çıkabilir ve kimse bunun nasıl sonuçlanacağını öngöremez.