Artan emtia fiyatları küresel gıda maliyetlerini yükseltmeye devam ediyor. Buğday fiyatları Karadeniz bölgesi ticaretindeki aksamayla yükseldi. Buğday fiyatı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Batı yaptırımlarının Karadeniz bölgesinden tahıl ihracatını kesintiye uğratmaya devam edeceğine ilişkin endişelerle birlikte son altı ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Buğday vadeli işlemleri haftanın ilk gününde %8’den fazla yükselirken, Kuala Lumpur'da palm yağı ve Chicago'da soya fasulyesi yağı tüm zamanların en yüksek seviyelerinin üstüne yükselmeye başladı.
Emtia fiyatları Şubat ayında yaklaşık %23 artarak 2015'ten bu yana en büyük aylık kazancını kaydetti.
Rusya ve Ukrayna, Buğday ve Mısır’ın En Büyük İki İhracatçısı
Rusya ve Ukrayna, küresel buğday ihracatının %29'unu, dünya mısır arzının %19'unu ve dünya ayçiçek yağı ihracatının %80'ini oluşturmaktadır. Rusya'nın geçen hafta komşusunu işgal etmesinden bu yana Ukrayna'daki limanlardaki faaliyetler durma noktasına geldi. Rusya ile tahıl ticareti de fiilen askıya alındı. İki ülkenin, dünya buğday ihracatının dörtte birinden fazlasını, mısır satışlarının beşte birini ve arpa sevkiyatlarının benzer bir payını, ayçiçek yağı üretiminin yaklaşık %80'ini sağladığı düşünüldüğünde anlaşmazlık süresinin uzamanı halinde küresel ekonomilerde genel dengelerin arz yanlı olarak bozulma ihtimali de bulunuyor.
Tarım Fiyatlarında Rekor Artış
Küresel tahıl piyasası, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesiyle ve iki ülkenin anlaşmalar yapmaya isteksiz olmasıyla birlikte hızlı dalgalanıyor. Tarımsal emtai fiyatlar Şubat ayında yaklaşık %23 artarak 2015'ten bu yana en büyük aylık kazancını kaydetti. Chicago'da mısır vadeli işlemler fiyatları yükselirken, soya fasulyesi %4,4'e kadar yükseldi. Chicago'da buğday, mısır ve soya fasulyesi %2'den fazla yükseldi.
Karadeniz bölgesinden tahıl tedarikini kısıtlamak, arzın zaten olumsuz hava koşulları nedeniyle zorlandığı bir zamanda, rekor seviyeye yakın olan küresel gıda fiyatlarını daha da artırma tehdidinde bulunuyor. Küresel iklim görünümleri, başlıca tahıl ve yağlı tohum üreten bölgelerde Mart ile Mayıs 2022 tarihleri arasında ortalamanın üzerinde yağışın biraz daha olası olduğunu gösteriyor. 2022-2023 yılları arasında emtia üretiminin toplam değerinin %6 azalarak 76 milyar dolara düşeceği tahmin ediliyor.
Emtia Fiyatları Tedirginliği Fiyatlıyor
Ukrayna'daki savaş ve ABD ile Avrupalı müttefiklerinden gelen kapsamlı yaptırımlar, Rusya ve Ukrayna ile olan anlaşmaları fiilen durma noktasına getirdi, çok az üretici yeni işlere girme riskini almaya veya gemi kiralama ve sigorta ettirmenin ekstra maliyetini ödemeye istekli.
Tedarik krizi ve küresel ısınmayla geçtiğimiz yıl yükselmeye başlayan tarımsal emtia fiyatlarında ralli bir süre daha devam edebilir.