Bu makale İngilizce olarak 10.8.2016 tarihinde yayınlanmıştır
Petrol piyasaları spekülasyonlardan kolaylıkla etkilenebilmektedir. Ham Petrol ithalat ve ihracatı, fiyatlar üzerinde kolaylıkla etki oluşturur. Dünyadaki petrol nakliyesinin yaklaşık 63%’lük kısmı deniz yoluyla nakledilmektedir. Böylece bu verilerin toplanması ve anlam çıkartması, sektörde özel şirketler tarafından gerçekleştirilmektedir. Tanker takibi yapan ve müşterilere analiz sağlayan on civarında şirket bulunmaktadır, aşağıda birkaçına değindik.
Petrolde şu an gündemde olan en önemli sorulardan biri; küresel arz fazlası artıyor mu yoksa azalıyor mu? Modern uydu takip teknolojisi, petrol tankerlerinin hareketlerinin takip edilebilmesini, uçakların takip edildiği gibi mümkün kılmaktadır. Ancak tanker takip işindeki şirketler, ödeme yapan müşterilerine veri sunarken daha çok şeyi dikkate alırlar. Böylece verileri sağlayan kişinin, müşterilerin alacağı bilgiler üzerinde önemli etkisi bulunur.
Örnek olarak bir Amerikan şirketi olan ClipperData, belirli tankerlerin hedefleri ve kargoları ile ilgili özel bilgiler sunuyor. Emtia Araştırma Direktörü Matt Smith:
“Verilerimiz farklı kaynakları temel almaktadır. AIS isimli, ücretsiz olarak mevcut olan uydu takip sistemini kullanmaktayız ancak liman raporlarını toplayan bir şirketle de ilişkimiz bulunmakta, bu şekilde kargoların ne olduğunu tanımlayabiliyoruz. Bayesci olasılık modelini kullanıyoruz ve bütün ülkelerde, bölgelerde, limanlarda ve rıhtımlar tanımlanmış durumda. Bu gemileri ayrıldıklarında takip edebilerek kargoların nereye gidiyor olduğuna dair ihtimalleri oluşturabiliyoruz.”
Diğer bir raporlama hizmeti, Thomson Reuters, müşterilerine gemileri takip edebileceği interaktif bir harita sunmaktadır. Thomson Reuters, aynı zamanda gemilerin geçmişi ve mevcut kargoları ile ilgili “izinli kaynaklardan”, “Araştırma & Tahmin ekibi” tarafından alınan bilgileri sunmaktadır. Diğer bir deyişle Thomson Reuters, müşterilerine içeriden düzenlenmiş bilgilerle ve kendi uzman görüşleriyle birlikte geniş veri sunmaktadır. Algoritmaların analizlerde ne kadar büyük rol oynadığı ise belirsiz.
İsrail şirketi olan Windward Maritime ise genel olarak korunaklı analitik metotlara ve algoritmalara bağlıdır. CEO Ami Daniel:
“Anahtar teknolojimiz, dünyadaki tüm ham veriyi alıp sistemimize aktarmak, temizlemek ve kolay anlaşılır öğeler oluşturmaktır.” Daniel, bu yöntemlerin kamuya açık olmadığını söylüyor. “Gemi hareketlerini farklı dillere tercüme edebiliyor olmamız özel ve gizli sosumuzdur”
Bu farklı yöntemler, birbirinden farklı sonuçlara yol açmaktadır. Yatırımcıların hangi kaynağa güveneceği gibi farklılıklar, petrol piyasalarında etki oluşturmaktadır. Örnek olarak geçtiğimiz aylarda İran petrolü ile ilgili analizlerdeki farklılıkları gösterebiliriz.
Örnek olarak son aylarda Windward kamuya açık olarak yayınladığı raporunda İran’da ham petrol stoklarının diğer şirket raporlarına göre daha yüksek olduğunu belirtmişti. Temmuz başında Reuters, İran’ın 30 milyon varillik stoka sahip olduğunu belirtmişti ancak Windward bu sayının 60% daha fazlasını bildirmişti. İran denizaşırı stoklarında diğer daha yüksek stoklara sahip olsaydı, bu durum İran’daki üretim seviyesinin inanılandan düşük olduğunu ve ihracatın son aylarda stoklanan petrollerden gerçekleştiğini gösterirdi.
İran’ın üretim kapasitesi, genel olarak kabul edilen miktarın altındaysa ciddi bir arz fazlası ile karşı karşıya kalma ihtimalimiz azalmış demektir. Bu yüzden İran’ın stokları belirtilenden ve düşünülenden fazla ise ham petrol fiyatları yükselebilir. (Not: Geçtiğimiz hafta Windward, İran’ın stoklarında iki milyon varillik düşüş bildirdi ancak diğer raporlara göre hala 46,7 milyon varillik bir fazlalık var).
Windward, bu kadar yüksek rakam bildiren tek şirket oldu. Finans Ürün Müdürü Omry Hochberg, İran petrolü ile ilgili uyuşmazlık hakkında şunları söyledi:
“Bazı gemilerin vericileri açık veya kapalı oluyor, yani her zaman veri göndermiyor. Gemi iki hafta boyunca vericisini açık tutup sonrasında üç hafta yok olabiliyor, sonra geri gelebiliyor. Birçok insan İran’daki stok durumunu takip ederken bu diğer bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Bizim yaptığımız, gemilerin zaman içindeki faaliyetlerini takip etmek. Gemi veri göndermeyi kestiği zaman biz bunu yüzden stok olarak belirliyoruz, sadece o anlık veri göndermiyor”
Diğer yandan birçok yatırımcı ve bu işi hobi olarak yapanlar, tanker takibine şüpheci yaklaşıyor. Tanker verileri ile ilgili açık bilgilere yardımcı olan ve #OOTT (Organization of Oil-Trading Tweeters) hashtag’i altında petrol işlem öngörüleri sunan Samir Madani (@Samir_Madani’den takip edebilirsiniz) şunları söylüyor: “Her çocuk sahil kıyısında elinde bir telefonla durup Asaluyeh (İran’da bir liman) içindeki tankerlerin resmini çekebilir. Ben, geminin çektiği su derinliğine bakarak içinde ne kadar petrol olduğunu söyleyebilirim”. Madani, tankerin deniz suyunun ne kadar üzerinde olduğuna bakarak ne kadar dolu veya boş olduğunu söyleyebildiğini belirtiyor. (Örnek için buraya bakın). Tabii ki takip şirketleri müşterilerini kargo hacmi ve tankerin hedefi gibi içerik hakkında da bilgilendiriyor.
Birçok yatırımcının kendine özgü yöntemleri olduğunu ve şirketlerin yarar olarak sağladığı bu “ekstraları” düşünmediklerini görüyoruz. Zaman içinde yatırımcılar, hangi yöntemin veya yöntemlerin en güvenilir olduğunu bulacaktır.
Kamuya açık uydu takip hizmetleri için aşağıdaki bağlantıları inceleyebilirsiniz. Favori takip sisteminizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.