Altın ile ilgili olarak zaman zaman önemli sorular soruluyor. Epey biriken bu sorulardan önemli veya kritik gördüklerimin bazılarını derleyip, bir makale ile cevaplamayı daha uygun gördüm. Bu makalede cevapladığım sorular şunlardır;
1-Altın, gerçekten güvenli liman mıdır?
2-Altın, enflasyondan korur mu?
3-Altın, uzun vadede hep kazandırır mı?
4-Küresel ölçekte bir kriz olursa Altın ne olur?
5-Altın'da büyük dereceli Elliott sayımı hangi hedefleri gösteriyor?
6-Altın 2500, 4000 hatta 10.000 Dolar'a çıkacak deniliyor, bu olur mu?
Sorulan sorular içerisinde olup, burada yer vermediklerim de var. Bir kısmının cevabı yukarıdaki sorular cevaplanırken cevaplandığından, ayrıca soru başlığı açmaya gerek görmedim.
1-Altın gerçekten güvenli liman mıdır?
Bence değildir. Hatta hurafedir, bile diyebiliriz. Tam tersi, Altın ekonomik, sosyal ve siyasal kargaşa dönemlerinde; savaş dönemlerinde (ve hemen öncesinde) reel olarak ciddi kayıplar verir.
Böyle olmasının sebebi şudur; Altın bir emtiadır ve fiyatı, trend olarak diğer emtialarla aynı yöndedir. Emtia fiyatlarının bir trend oluşturarak artması için küresel ekonominin de belirli bir dönemde gelişme göstermesi, büyümesi, bölgesel ve küresel siyasal, sosyal istikrarsızlıkların olmaması veya en azından küresel gidişatı olumsuz etkileyecek düzeyde olmaması gerekir. Bu şekilde büyüyen ülke ekonomilerinin oluşturduğu topyekün emtia talebi, emtia fiyatlarını yıldan yıla yükseltir. Bu süreçte emtia fiyatlarına bağlı olarak, Altın fiyatları da hem reel hem nominal olarak yükselir.
Küresel ekonominin küçülme dönemlerinde tam tersi olacağından (yıldan yıla emtialara olan talep azalacağından) mütemadiyen düşen emtia fiyatlarına bağlı olarak Altın fiyatı da düşüş trendine girer. O halde şöyle bir genelleme yapmamız doğru olacaktır; küresel ekonomik büyüme dönemlerinde (her anlamda istikrarın ve refahın arttığı dönemlerde) Altın fiyatları da artar. Tam tersi durumda yani bölgesel veya ülkesel kargaşaların, siyasi istikrarsızlıkların, deflasyon, resesyon risklerinin küresel ekonomiyi tehdit ettiği dönemlerde Altın fiyatları düşer.
Burada bir parantez açıp istisna olarak Altın'ın "güvenli liman" sayılabileceği bir duruma değinebiliriz. Ana vatanından başka ülkelerde hayatını devam ettirmek zorunda olan insanlar, kargaşa ve savaş dönemlerinde zaman zaman can ve mal güvenliği tehdidiyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu durumla karşı karşıya kalan insanların, varlıklarının en azından bir kısmını yanlarında taşıyabilmeleri kolaylığını en iyi sağlayan enstrüman olması nedeniyle Altın'ı "güvenli liman" olarak görmeleri gayet normaldir. Bu ve benzeri durumları güvenli liman tanımıyla değil "özel durum" olarak değerlendirmek gerekir. Yatırımcıların kötü ekonomik, sosyal, siyasal koşullarda varlıklarının değerini korumak anlamında kullanılan "güvenli liman" tabirinin, bu anlamda Altın ile ilişkilendirilmesi yanlıştır.
Altın ile ilgili uydurulmuş bu "güvenli liman" klişesinin, pozisyonlarını acilen boşaltmak isteyen bazı fonların ve Altın fiyatının artış veya azalışına acilen bir neden bulmak zorunda olan bazı yorumcuların zaman zaman çok işine yaradığını da ilave etmeliyiz!
2-Altın enflasyondan korur mu?
Enflasyon düşüyor veya yükseliyor olsun, farketmez; Altın eğer yükseliş trendinde (boğa piyasında) ise o dönemdeki enflasyonun çok çok üzerinde artış göstermektedir. Başka bir deyişle reel olarak değer kazanmaktadır. Aradaki fark spekülasyon etkisinden (aşırı fiyatlamadan) kaynaklanmaktadır.
Aynı şekilde, yani enflasyon ister yükseliyor, ister düşüyor olsun, yine farketmez; Altın düşüş trendindeyken (ayı piyasasında iken) enflasyondan korumaz. Kendi değerini koruyamayan bir enstrüman enflasyondan nasıl korusun!
Örnek: 1999-2011 dönemindeki Altın boğa piyasasında, ABD'de enflasyon yıllık ortalama 2.51 (toplamda yaklaşık % 33) civarında artış gösterirken Ons Altın, yıllık ortalama % 50(toplamda % 670) civarında artış göstermiştir.
2011-2014 döneminde yaşanan ve halen devam eden Altın ayı piyasasında Ons altında meydana gelen kayıp yıllık, yaklaşık % 10 civarındadır. Bu kayba her yıl için ortalama enflasyon artışı oranı olan 2.1 rakamını eklemeliyiz.
Yukarıdaki örnekler istisna değildir. Farklı ülke örnekleri vermemiz de sonucu değiştirmez. Altında odaklanılması gereken, enflasyondan koruyup korumadığı hususu değil, boğa veya ayı piyasasında olup olmadığıdır.
3-Altın, uzun vadede hep kazandırır mı?
"Altın uzun vadede hep kazandırır" fikrini ortaya atanların doğal olarak geçmiş deneyimlerden yararlanarak bu tespiti yapmış olması gerekir. Bakalım gerçekten öyle mi?
1968'li yılların başlarında başlayan Altın (ve emtia) boğa piyasasında fiyatlar 1979 yılının sonuna kadar olağanüstü bir artış göstermiştir. Bu dönemin başlarında veya ortalarında alım yapan biri için Altın, uzun vadede kazandırmıştır. Öte yandan 1979'da başlayan ve 1999 yılında biten 21 yıl süren ayı piyasasında Altın'ın uzun vadede kazandırmadığı, olağanüstü kayıplara yol açtığı aşikardır (alternatif getiri kayıpları hariç, % 70 civarı). Benzer kayıplar, 1920-1933 ve 1950-1968 yılları arasında gerçekleşen ayı piyasalarında da olmuştur. Daha eskileri de öyledir.
Altın ayı piyasasında iken, kronik enflasyon yaşayan ülkelerde de durum farklı değildir. Aydan aya hafif hafif artan veya sabit kalan Altın fiyatlarından enflasyonu arındırdığınızda, reel kaybın büyüklüğü ortaya çıkmaktadır. Buna, yukarıda bahsettiğim 1979-1999 ayı piyasası dönemi çok güzel örnektir ama ben yakın zamandan bir örnek daha vereyim; 2011'de ayı piyasasına giren Altın'ın gram/TL fiyatından Türkiye'deki üç yıllık enflasyonu arındırdığınızda, reel kayıp % 40'ı aşmaktadır. Bu hesabı, tercihi sabit getiriden yana kullandığımızı düşünerek yaparsak aynı sonuç ortaya çıkar. Aynı dönem için, Altın yerine Dolar'ı tercih etmekle kıyaslamıyorum bile...
Görüldüğü gibi burada da belirleyici olan, Altın'ın boğa veya ayı piyasasında olup olmadığıdır.
4-Küresel ölçekte bir kriz olursa Altın ne olur?
Küresel ölçekte veya küresel ekonomiyi etkileyecek ölçekte bir kriz, sisteme entegre (Dünya Ticaret Örgütüne üye ülkeler) bir çok ülkenin ekonomisinde, üretiminde, yatırımlarında ve ulusal-uluslararası ticaretinde daralmaya neden olur. Daralma, emtialara olan talebi sert bir şekilde azaltacağından süreç, emtia fiyatlarında ve dolayısıyla altın fiyatlarında ciddi bir düşüşle sonuçlanır.
5-Altın'da büyük dereceli Elliott sayımı hangi hedefleri gösteriyor?
Bu sorunun cevabı tercih edilen sayıma göre değişebilir. Benim tercih ettiğim sayıma göre 1968-1979 dönemi Cycle I, 1980-1999 dönemi Cycle II, 1999-2011 dönemi Cycle III (ALT: Primary A) olmak üzere "Ending Diagonal" kalıp, sayımı ile ilerliyor. 2011'den itibaren ilerleyen kalıp ise bahsettiğim "Ending Diagonal" kalıbın Cycle IV'ü (veya ALT: Primary B'si) olmalı. Şimdilik tercihim Cycle IV olmakla birlikte henüz Primary B olasılığını ortadan kaldıran bir ilerleyiş olmadığından her ikisine aynı derecede şans tanıyorum.
Her iki alternatifte de Altın'ın uzun vadede 850 Dolar seviyesinin (1980 yılı zirvesi) aşağı ve 1920 Dolar seviyesinin (2011 yılı zirvesi) yukarı geçilmesi gerekiyor. Cycle IV ilerliyorsa önce 1920 üstünün, sonra 850 aşağısının görülmesi gerekir; diğer alternatifte ise öncelik, 850 seviyesi aşağısında.
Ortada, nihai sonuçları değiştirmeyecek olan ama ara dalgaların zaman ve fiyat hedeflerinde farklılaşan iki alternatif var. Bu nedenle bu ölçekte büyük bir sayım yerine, zaman zaman güncellediğim daha küçük ölçekli sayımlara göz atılmasının daha faydalı olacağını düşünüyorum.
6-Altın 2500, 4000 hatta 10.000 Dolar'a çıkacak deniliyor, doğru mudur?
Beş numaralı cevapta bahsettiğim 1920 yukarısını gösteren ana sayıma, "süper emtia boğa piyasası" zaman ve fiyat hedeflerini eklediğimizde en az 2000-2500'lü seviyeleri göreceğimizi tahmin ediyorum. Daha yukarısının görülmesi olasılığı, otoritelerin yanlış kararlarının devamının katmerliliğine ve spekülatörlerin (piyasanın) bu fırsatı kullanma biçimine bağlı olacaktır. Ancak o seviyeler görülmeden önce köprülerin altından bir miktar daha su akması gerekiyor.
2011 yılından beri "süper emtia boğa piyasası" mola vermiş durumda. Tarihsel veriler, bu boğa piyasasının 5-8 yıl daha devam edeceğini söylüyor. Diğer yandan güncel durumda, büyük boğa piyasasının molası olarak gördüğümüz 2011 yılından beri devam eden düşüş süreci de derinleşiyor. Bu duruma iki alternatif yorum getirebiliriz;
1-Piyasa, bir kaç yıllık ekonomik soğumayı (dolayısıyla düşen-düşecek olan emtia talebini) fiyatlıyor.
2-Piyasa, 2008 çöküşünü durdurmak için alınan kararların dikiş tutturamadığını (dolayısıyla küresel ekonomik sistemin -yeniden- çöküş alarmı verdiğini) fiyatlıyor.
Her iki olasılığı da dikkatle takip ediyoruz. Şu anki düşüncem, 1. olasılığın fiyatlandığı yönündedir. Süreç tamamlandıktan sonra emtialar (dolayısıyla Altın) yeniden Ana trendleri yönüne dönüp yeni zirvelere yelken açacaklardır. İkinci ihtimal olursa, 500 küsur yılın tek istisnası gerçekleşecek ve emtialar ilk defa tarihsel döngü karakterlerinin (uzun süren bir emtia ayı piyasasını uzun süreli bir emtia boğa piyasası izler, tespiti) dışına çıkıp dibe çakılacaklardır.
Bir makaleyi, neredeyse "Altın Boğa piyasası" "ve Altın Ayı Piyasası" tabirleriyle doldurarak bitirdik. Ancak, Altın'ın gerçeği, "güvenli liman", "enflasyondan korur", "uzun vadede kazandırır" hurafelerinde değil, boğa veya ayı piyasalarında olup olmadığında saklıdır. En azından beşyüz yıllık kapitalizm tarihinde böyledir.
Herkese huzurlu, mutlu ve kazançlı günler diliyorum.
1-Altın, gerçekten güvenli liman mıdır?
2-Altın, enflasyondan korur mu?
3-Altın, uzun vadede hep kazandırır mı?
4-Küresel ölçekte bir kriz olursa Altın ne olur?
5-Altın'da büyük dereceli Elliott sayımı hangi hedefleri gösteriyor?
6-Altın 2500, 4000 hatta 10.000 Dolar'a çıkacak deniliyor, bu olur mu?
Sorulan sorular içerisinde olup, burada yer vermediklerim de var. Bir kısmının cevabı yukarıdaki sorular cevaplanırken cevaplandığından, ayrıca soru başlığı açmaya gerek görmedim.
1-Altın gerçekten güvenli liman mıdır?
Bence değildir. Hatta hurafedir, bile diyebiliriz. Tam tersi, Altın ekonomik, sosyal ve siyasal kargaşa dönemlerinde; savaş dönemlerinde (ve hemen öncesinde) reel olarak ciddi kayıplar verir.
Böyle olmasının sebebi şudur; Altın bir emtiadır ve fiyatı, trend olarak diğer emtialarla aynı yöndedir. Emtia fiyatlarının bir trend oluşturarak artması için küresel ekonominin de belirli bir dönemde gelişme göstermesi, büyümesi, bölgesel ve küresel siyasal, sosyal istikrarsızlıkların olmaması veya en azından küresel gidişatı olumsuz etkileyecek düzeyde olmaması gerekir. Bu şekilde büyüyen ülke ekonomilerinin oluşturduğu topyekün emtia talebi, emtia fiyatlarını yıldan yıla yükseltir. Bu süreçte emtia fiyatlarına bağlı olarak, Altın fiyatları da hem reel hem nominal olarak yükselir.
Küresel ekonominin küçülme dönemlerinde tam tersi olacağından (yıldan yıla emtialara olan talep azalacağından) mütemadiyen düşen emtia fiyatlarına bağlı olarak Altın fiyatı da düşüş trendine girer. O halde şöyle bir genelleme yapmamız doğru olacaktır; küresel ekonomik büyüme dönemlerinde (her anlamda istikrarın ve refahın arttığı dönemlerde) Altın fiyatları da artar. Tam tersi durumda yani bölgesel veya ülkesel kargaşaların, siyasi istikrarsızlıkların, deflasyon, resesyon risklerinin küresel ekonomiyi tehdit ettiği dönemlerde Altın fiyatları düşer.
Burada bir parantez açıp istisna olarak Altın'ın "güvenli liman" sayılabileceği bir duruma değinebiliriz. Ana vatanından başka ülkelerde hayatını devam ettirmek zorunda olan insanlar, kargaşa ve savaş dönemlerinde zaman zaman can ve mal güvenliği tehdidiyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu durumla karşı karşıya kalan insanların, varlıklarının en azından bir kısmını yanlarında taşıyabilmeleri kolaylığını en iyi sağlayan enstrüman olması nedeniyle Altın'ı "güvenli liman" olarak görmeleri gayet normaldir. Bu ve benzeri durumları güvenli liman tanımıyla değil "özel durum" olarak değerlendirmek gerekir. Yatırımcıların kötü ekonomik, sosyal, siyasal koşullarda varlıklarının değerini korumak anlamında kullanılan "güvenli liman" tabirinin, bu anlamda Altın ile ilişkilendirilmesi yanlıştır.
Altın ile ilgili uydurulmuş bu "güvenli liman" klişesinin, pozisyonlarını acilen boşaltmak isteyen bazı fonların ve Altın fiyatının artış veya azalışına acilen bir neden bulmak zorunda olan bazı yorumcuların zaman zaman çok işine yaradığını da ilave etmeliyiz!
2-Altın enflasyondan korur mu?
Enflasyon düşüyor veya yükseliyor olsun, farketmez; Altın eğer yükseliş trendinde (boğa piyasında) ise o dönemdeki enflasyonun çok çok üzerinde artış göstermektedir. Başka bir deyişle reel olarak değer kazanmaktadır. Aradaki fark spekülasyon etkisinden (aşırı fiyatlamadan) kaynaklanmaktadır.
Aynı şekilde, yani enflasyon ister yükseliyor, ister düşüyor olsun, yine farketmez; Altın düşüş trendindeyken (ayı piyasasında iken) enflasyondan korumaz. Kendi değerini koruyamayan bir enstrüman enflasyondan nasıl korusun!
Örnek: 1999-2011 dönemindeki Altın boğa piyasasında, ABD'de enflasyon yıllık ortalama 2.51 (toplamda yaklaşık % 33) civarında artış gösterirken Ons Altın, yıllık ortalama % 50(toplamda % 670) civarında artış göstermiştir.
2011-2014 döneminde yaşanan ve halen devam eden Altın ayı piyasasında Ons altında meydana gelen kayıp yıllık, yaklaşık % 10 civarındadır. Bu kayba her yıl için ortalama enflasyon artışı oranı olan 2.1 rakamını eklemeliyiz.
Yukarıdaki örnekler istisna değildir. Farklı ülke örnekleri vermemiz de sonucu değiştirmez. Altında odaklanılması gereken, enflasyondan koruyup korumadığı hususu değil, boğa veya ayı piyasasında olup olmadığıdır.
3-Altın, uzun vadede hep kazandırır mı?
"Altın uzun vadede hep kazandırır" fikrini ortaya atanların doğal olarak geçmiş deneyimlerden yararlanarak bu tespiti yapmış olması gerekir. Bakalım gerçekten öyle mi?
1968'li yılların başlarında başlayan Altın (ve emtia) boğa piyasasında fiyatlar 1979 yılının sonuna kadar olağanüstü bir artış göstermiştir. Bu dönemin başlarında veya ortalarında alım yapan biri için Altın, uzun vadede kazandırmıştır. Öte yandan 1979'da başlayan ve 1999 yılında biten 21 yıl süren ayı piyasasında Altın'ın uzun vadede kazandırmadığı, olağanüstü kayıplara yol açtığı aşikardır (alternatif getiri kayıpları hariç, % 70 civarı). Benzer kayıplar, 1920-1933 ve 1950-1968 yılları arasında gerçekleşen ayı piyasalarında da olmuştur. Daha eskileri de öyledir.
Altın ayı piyasasında iken, kronik enflasyon yaşayan ülkelerde de durum farklı değildir. Aydan aya hafif hafif artan veya sabit kalan Altın fiyatlarından enflasyonu arındırdığınızda, reel kaybın büyüklüğü ortaya çıkmaktadır. Buna, yukarıda bahsettiğim 1979-1999 ayı piyasası dönemi çok güzel örnektir ama ben yakın zamandan bir örnek daha vereyim; 2011'de ayı piyasasına giren Altın'ın gram/TL fiyatından Türkiye'deki üç yıllık enflasyonu arındırdığınızda, reel kayıp % 40'ı aşmaktadır. Bu hesabı, tercihi sabit getiriden yana kullandığımızı düşünerek yaparsak aynı sonuç ortaya çıkar. Aynı dönem için, Altın yerine Dolar'ı tercih etmekle kıyaslamıyorum bile...
Görüldüğü gibi burada da belirleyici olan, Altın'ın boğa veya ayı piyasasında olup olmadığıdır.
4-Küresel ölçekte bir kriz olursa Altın ne olur?
Küresel ölçekte veya küresel ekonomiyi etkileyecek ölçekte bir kriz, sisteme entegre (Dünya Ticaret Örgütüne üye ülkeler) bir çok ülkenin ekonomisinde, üretiminde, yatırımlarında ve ulusal-uluslararası ticaretinde daralmaya neden olur. Daralma, emtialara olan talebi sert bir şekilde azaltacağından süreç, emtia fiyatlarında ve dolayısıyla altın fiyatlarında ciddi bir düşüşle sonuçlanır.
5-Altın'da büyük dereceli Elliott sayımı hangi hedefleri gösteriyor?
Bu sorunun cevabı tercih edilen sayıma göre değişebilir. Benim tercih ettiğim sayıma göre 1968-1979 dönemi Cycle I, 1980-1999 dönemi Cycle II, 1999-2011 dönemi Cycle III (ALT: Primary A) olmak üzere "Ending Diagonal" kalıp, sayımı ile ilerliyor. 2011'den itibaren ilerleyen kalıp ise bahsettiğim "Ending Diagonal" kalıbın Cycle IV'ü (veya ALT: Primary B'si) olmalı. Şimdilik tercihim Cycle IV olmakla birlikte henüz Primary B olasılığını ortadan kaldıran bir ilerleyiş olmadığından her ikisine aynı derecede şans tanıyorum.
Her iki alternatifte de Altın'ın uzun vadede 850 Dolar seviyesinin (1980 yılı zirvesi) aşağı ve 1920 Dolar seviyesinin (2011 yılı zirvesi) yukarı geçilmesi gerekiyor. Cycle IV ilerliyorsa önce 1920 üstünün, sonra 850 aşağısının görülmesi gerekir; diğer alternatifte ise öncelik, 850 seviyesi aşağısında.
Ortada, nihai sonuçları değiştirmeyecek olan ama ara dalgaların zaman ve fiyat hedeflerinde farklılaşan iki alternatif var. Bu nedenle bu ölçekte büyük bir sayım yerine, zaman zaman güncellediğim daha küçük ölçekli sayımlara göz atılmasının daha faydalı olacağını düşünüyorum.
6-Altın 2500, 4000 hatta 10.000 Dolar'a çıkacak deniliyor, doğru mudur?
Beş numaralı cevapta bahsettiğim 1920 yukarısını gösteren ana sayıma, "süper emtia boğa piyasası" zaman ve fiyat hedeflerini eklediğimizde en az 2000-2500'lü seviyeleri göreceğimizi tahmin ediyorum. Daha yukarısının görülmesi olasılığı, otoritelerin yanlış kararlarının devamının katmerliliğine ve spekülatörlerin (piyasanın) bu fırsatı kullanma biçimine bağlı olacaktır. Ancak o seviyeler görülmeden önce köprülerin altından bir miktar daha su akması gerekiyor.
2011 yılından beri "süper emtia boğa piyasası" mola vermiş durumda. Tarihsel veriler, bu boğa piyasasının 5-8 yıl daha devam edeceğini söylüyor. Diğer yandan güncel durumda, büyük boğa piyasasının molası olarak gördüğümüz 2011 yılından beri devam eden düşüş süreci de derinleşiyor. Bu duruma iki alternatif yorum getirebiliriz;
1-Piyasa, bir kaç yıllık ekonomik soğumayı (dolayısıyla düşen-düşecek olan emtia talebini) fiyatlıyor.
2-Piyasa, 2008 çöküşünü durdurmak için alınan kararların dikiş tutturamadığını (dolayısıyla küresel ekonomik sistemin -yeniden- çöküş alarmı verdiğini) fiyatlıyor.
Her iki olasılığı da dikkatle takip ediyoruz. Şu anki düşüncem, 1. olasılığın fiyatlandığı yönündedir. Süreç tamamlandıktan sonra emtialar (dolayısıyla Altın) yeniden Ana trendleri yönüne dönüp yeni zirvelere yelken açacaklardır. İkinci ihtimal olursa, 500 küsur yılın tek istisnası gerçekleşecek ve emtialar ilk defa tarihsel döngü karakterlerinin (uzun süren bir emtia ayı piyasasını uzun süreli bir emtia boğa piyasası izler, tespiti) dışına çıkıp dibe çakılacaklardır.
Bir makaleyi, neredeyse "Altın Boğa piyasası" "ve Altın Ayı Piyasası" tabirleriyle doldurarak bitirdik. Ancak, Altın'ın gerçeği, "güvenli liman", "enflasyondan korur", "uzun vadede kazandırır" hurafelerinde değil, boğa veya ayı piyasalarında olup olmadığında saklıdır. En azından beşyüz yıllık kapitalizm tarihinde böyledir.
Herkese huzurlu, mutlu ve kazançlı günler diliyorum.